در گذشته افراد از طریق مبادله کالا به کالا فعالیت‌های تجاری خود را پیش می بردند. در این بین با دشواری های بسیاری روبرو می شدند. اما کم کم پول جایگاه ویژه خود را در معاملات تجاری کسب نمود. در نتیجه تمام سختی ها هموار شد. اما امروزه روش معاوضه تغییر زیادی پیدا کرده است. در آخر اسناد تجاری روی کار آمدند. برات یکی از همین روش‌هاست. البته باید مراقب کلاهبرداری نیز باشید. در صورت نیاز به بهترین وکیل کلاهبرداری تهران مراجعه نمایید. برای اینکه بدانید برات چیست در این مقاله ما را همراهی نمایید.
مونا ترابی ، وکیل پایه یک دادگستری، با بیش از ده سال سابقه موفق، بهترین وکیل در تهران در حوزه حقوقی و کیفری است که می تواند در این مورد راهنمای شما باشد. با ما تماس بگیرید: 09121979750
برات چیست؟
ابتدا پاسخ مهمترین پرسش این مقاله را عنوان می داریم. برات چیست و چه تعریفی در قانون دارد؟ برات یکی از روش‌های نقل و انتقال نقدینگی در زمینه فعالیت‌های تجاری می باشد. براساس قانون اجرایی، شخص صادر کننده، این سند را به فرد دارنده آن محول می کند. تا وی از سوم شخص مشخصی وجه را دریافت کند. در واقع کسی که این سند را صادر می کند لازم به پرداخت مبلغ نیست. بلکه سوم شخصی در این میان حضور دارد که موظف است مبلغ را پرداخت کند. در مواقعی این سند صادر می شود که شخصی از فرد دیگری طالب بدهی باشد. در نتیجه بخواهد این بدهی را به فرد دهد.
حال به شخص صادرکننده برات محیل و شخص پرداخت‌کننده آن محاله علیه و شخص طلبکار، محتال می گوییم. در برخی مواقع ممکن است فرد دارنده این سند را به شخص دیگری واگذار کند. در این صورت این سند به افراد دیگری محول می شود. که باید افراد دخیل در این کار پشت سند را امضا کنند. تا این سند دارای اعتبار باشد.
ارکان برات چیست؟
حال که فهمیدیم برات چیست و در قانون چه تعریفی دارد، ارکان آن را بررسی م یکنیم. بر اساس قانون تجارت، زمانی این سند تجاری به رسمیت شناخته می شود که قوانین بابت آن طی صدور سند رعایت شود. مطابق با ماده ۲۲۳ قانون تجارت علاوه بر امضای مهر برات دهنده باید شرایط زیر اعمال گردد:
- قید کلمه برات روی ورقه
- تاریخ تحریر روز ماه و سال
- اسم شخصی که باید برات را تعبیه کند.
- تعیین مبلغ
- مکان تادیه وجه برات اعم از این که محل اقامت محال علیه باشد یا محل دیگر
- تاریخ تادیه وجه برات
- اسم شخصی که برات در وجه یا حواله کرد او پرداخت شود.
- تصریح به اینکه نسخه اول یا دوم یا سوم یا چهارم الخ است.
بر اساس ماده ۲۲۶ قانون تجارت، در صورت عدم رعایت هرگونه موارد بالا ورقه اعتبار ندارد. به عنوان سند تجاری غیر قابل استفاده است. بنابراین افرادی که تصمیم دارند چنین سند تجاری را صادر کنند باید بدانند برات چیست و با جزئیات قوانین و نکات فنی آن آشنا باشند. تا با اطلاعات دقیق این روند تجاری را پیش ببرند. در نتیجه سرمایه شان تحت تاثیر ناآگاهی قرار نگیرد. در این مواقع کمک گرفتن از وکیل حقوقی بسیار کارساز است. موجب می‌شود برای وضع سند تجاری مرتکب اشتباه نشوید.
انواع برات چیست؟
این بخش به این موضوع اختصاص دارد که انواع برات چیست ، بر اساس قانون تجارت این سند تجاری ممکن است به شکل های مختلفی در میان طرف های معامله گر ثبت شود که در ادامه به آن می پردازیم:
- تضمینی: این برات به صورت کارت الکترونیکی توسط بانک صادر می‌شود. تنها بین فروشندگان و خریداران کالا دارای اعتبار است. تا مبلغ مشخص شده در کارت در زمان سررسید و پس از آن پرداخت شود.
- وصولی: این نوع برات به عنوان تضمین بازپرداخت تسهیلات در اختیار مشتری قرار می گیرد. که مشتری با پشت نویسی آن مسئولیت پرداخت وجه را در اختیار بانک می گذارد. چنین سندی تا زمان دریافت وجه و برگشتن اسناد در حساب های انتظامی قرار می گیرد.
- خریداری: این سند نشانگر انجام یک معامله تجاری یا دریافت یک دین واقعی است.
کارکرد برات چیست؟
کاربرد برات چیست و چه تفاوتی با سایر اوراق تجاری مانند چک دارد؟ برات راهکاری است که شخص بدهکار تعهد می‌دهد در زمان مشخص، مبلغ مشخص در سند تجاری به شخص ثالث دیگری که دارنده برات است، پرداخت کند. در واقع این روش راهکاری است که بدهکار را موظف می داند در زمان آینده مشخص، اقدام به پرداخت بدهی کند. در این زمان، تفاوت این سند با چک مشخص می شود.
چک راهکاری است که با کمک آن پرداخت در حال انجام می شود. اما برات وسیله‌ای است که امکان پرداخت در زمان آینده را ممکن می سازد. شما می توانید چک را برای پرداخت هر زمانی مشخص کنید، درحالی که برات با مشخص شدن تاریخ معین امکان پرداخت وجه در آینده را تعیین می کند.
همچنین برای تبدیل کردن چک به پول می‌توان از یک وکیل مجرب استفاده نمود و به درخواست وکیل پایه یک دادگستری در صورت عدم نقد شدن چک به اعتراض شخص صادر کننده چک پرداخت. درحالی که اعتراض برای عدم پرداخت مبلغ شرایط خاص خود را دارد.
مواعد پرداخت برات چیست؟
برات برخلاف سفته و چک به روش های مختلف قابل پرداخت است. مشخص کردن زمان پرداخت برات چیست ؟ باید بگوییم این پرداخت به چهار شکل از قرار زیر امکان پذیر می باشد:
- به رویت: پرداخت بعد از رویت به صورتی است که پرداخت کننده هنگام مشاهده دارنده سند موظف است در همان لحظه مبلغ را پرداخت کند. در واقع برات به رویت مانند چک به تاریخ روز است که مسئول پرداخت باید برای پرداخت آن سریعا اقدام کند.
- وعده از رویت: در این روش پرداخت دارنده برات موظف است قبل از دریافت مبلغ یک بار برای مشاهده و رویت برات به شخص پرداخت کننده مراجعه کند و در صورت تایید در زمان مشخص شده پرداخت برات دوباره مراجعه نماید. به عنوان مثال، در برگه قید می شود ابتدا می بایست شخص دارنده برای رویت مراجعه شده و سپس ۱۰ روز بعد از آن برای پرداخت وجه مراجعه دوم انجام گیرد.
- وعده از صدور: در این صورت موعد پرداخت، دارنده در زمان مشخص شده از تاریخ صدور به شخص پرداخت کننده مراجعه می کند و خواستار است هزینه را بپردازد. برای مثال، در برگه این سند مشخص می شود طی یک ماه پس از صدور، پرداخت کننده برات مهلت دارد هزینه مشخص شده را پرداخت کند.
- پرداخت به روز معین: پرداخت برات بدین شکل همانند چک و سفته است که در تاریخ مشخص شده پرداخت می‌شود.
ویژگی‌های سند برات چیست؟
دانستیم برات چیست و چه کاربردی دارد. در این قسمت نوبت آن رسیده تا ویژگی های اصلی این سند تجاری را بدانیم. به راستی ویژگی های برات چیست که آن را متمایز می کند؟
- قبولی شخص ثالث: هدف اجرای سند بدین صورت است که ابتدا شخص اول صادر می‌کند و شخص دو مسئولیت پرداخت را برعهده می‌گیرد. در صورتی که شخص دوم پرداخت وجه را قبول نکند، شخص ثالث می‌تواند برای پرداخت وجه سند اقدام نماید. در این صورت به واسطه امضا پرداخت به شخص دیگری موکول می‌شود و عدم پرداخت توسط شخص دوم روی سند مطرح خواهد شد.
- پرداخت شخص ثالث: شخص دوم یا همان شخص پرداخت کننده سند برات را قبول کند، درحالی که از پرداخت آن خودداری کند. در این شرایط شخص ثالث به پرداخت وجه سند می‌پردازد که این کار باید با اعتراض نامه و عدم تاییدیه انجام شود. در واقع دارنده برات از این طریق اعتراض خود را بابت عدم پرداخت توسط شخص پرداخت کننده سند اعلام می‌کند که شخص ثالث قبول کند هم در ثبت این اعتراض حضور پر رنگی دارد.
- روش انتقال سند تجاری: انتقال سند تجاری به دو روش ظهرنویسی و قبض و اقباض شکل می گیرد. سندهایی که به شکل امضا و پشت نویسی به شخص دریافت کننده محول می شود، شیوه ظهر نویسی انجام شده. اما سندهایی که ظهر نویسی ندارد و به صورت وجه حامل صادر می‌شود و به واسطه قبض و اقباض انتقال پیدا می‌کند، انتخاب هر کدام از این روش‌ها بستگی به شرایط و جایگاه هر فردی دارد.
اگر در پرونده های کیفری با موضوع چک و برات سر و کار دارید، از مشاوره با بهترین وکیل کیفری در تهران غافل نمانید.
تفاوت برات با سفته چیست؟
یکی دیگر از موضوعاتی که بابت این سند تجاری پیش می‌آید؛ تفاوت برات با سفته است. اولین تفاوت، تعداد افرادی است که برای صدور این سند دخیل هستند. در واقع پرداخت سفته بر عهده شخص دیگری نیست و صدور آن تنها توسط دو نفر انجام می شود. همچنین زمانی سند به اجرا در می آید که یک عمل تجاری انجام شود و طرفین معامله‌گر، تاجر یا بانکدار و یا صراف باشند.
یکی از تفاوت‌هایی که بین برات و سفته وجود دارد این است که نام طلبکار در سند برات ذکر می شود. چرا که یکی از شرایط اصلی برات این است اسم شخصی که پرداخت برات برای او محول شده مشخص باشد. اما سند ثبت تنها با نام حامل بدون ذکر اسم شخص معینی شکل خواهد گرفت. با این اوصاف دیگر سوالی نمیماند که برات چیست و چه کاربرد و ویژگی ای آن را از سایر اوراق تجاری متمایز می کند. جز یک سوال که در قسمت پایانی به آن می پردازیم.
اقامه دعوای برات به چه شکل است؟
در انتهای بررسی اینکه برات چیست و کنکاش در ویژگی های آن به عنوان سخن پایانی به اقامه دعوا مربوط به آن می پردازیم. بعضی از مواقع ممکن است در استفاده از برات و یا چک و سفته کلاهبرداری انجام شود که در این زمان باید به لحاظ قانونی با مراجعه به وکیل کلاهبرداری نسبت به مجرم اقامه دعوا نمود. بعد از انجام اقداماتی مانند اعتراض و اخطار به مسئولین برات، دارنده آن موظف اقامه دعوای هست که طی یک سال از تاریخ اعتراض باید برای انجام این کار اقدام کند.
نکته‌ای که برای اقامه دعوی وجود دارد این است که در صورت خارج تاییدیه بودن برات اقامه دعوی برای برات دارنده و ظهرنویس‌های آن حدود ۲ سال بعد از تاریخ اعتراض خواهد بود. همچنین ظهرنویس‌ها می‌توانند علیه ظهرنویس های قبلی اقامه دعوی داشته باشند که این کار از فردای ابلاغ احضاریه و فردای روز تاییدیه به مدت یک سال دارای مهلت است.
مهلت مقرر شده دارنده برات حق مراجعه به ظهر نویس‌ها و ظهر نویس‌های قبلی را ندارد. طی این مدت تنها می‌تواند به محال علیه مراجعه کند.
