در جهان امروزی، صرف مصرف گرایی و عدم اشتغال افراد به عنوان عضوی از جامعه، بی معناست. تمامی افراد اعم از زن و مرد برای امرار معاش و اغنای حس مفید بودن در مشاغل مختلف مشغول اند. به عبارت بهتر از این طریق امرار معاش می کنند. با این حال مطابق قانون مدنی ما شرایطی وجود دارد که هر یک از زوجین مطابق آن می تواند دیگری را از اشتغال منع کنند. متاسفانه، این اتفاق بیشتر در منع اشتغال زوجه محقق می شود. در واقع، به همین دلیل است که زنان در بدو ازدواج خود و در شروط ضمن عقد حق اشتغال خود را تضمین و از ممنوعیت از جانب شوهر مصون می کنند. اما این منع اشتغال زوجه به چه دلایلی می تواند محقق شود؟ در ادامه به بررسی شرایط منع اشتغال زوجه می پردازیم.
بهترین وکیل در تهران پیرامون این موضوع اذعان می دارد: وفق ماده ۱۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۵ – شوهر می تواند با تایید دادگاه، زن خود را از اشتغال به هر شغلی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت خود یا زن باشد منع کند. زن نیز می تواند از دادگاه تقاضی منع اشتغال زوج را کند. دادگاه در صورتی که اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نشود مرد را از اشتغال به شغل مذکور منع می کند.
منع اشتغال زوجه
همانطور که یک وکیل حرفه ای میداند، رسیدگی به امر شرایط منع اشتغال زوجه و تشخص آن بر عهده دادگاه است. پس زوج نمی تواند بدون حکم دادگاه منع اشتغال زوجه را موجب شود. همچنین نمی تواند به محل کار ایشان مراجعه کند. تا از این طریق برای همسرش ایجاد مزاحمت نماید. یا آبروی ایشان را در معرض خطر قرار دهد. همچنین نمی تواند این کار را از مدیران وی بخواهد. ایشان می بایست دادخواستی با خواسته منع اشتغال همسر خود تنظیم و تقدیم دادگاه نماید. آنگاه پس از بررسی شرایط مطروحه توسط دادگاه اگر آن مرجع محترم قضایی رای بر منع اشتغال همسر را صادر نمود، ایشان می تواند با در دست داشتن رای به محل کار همسر خود مراجعه نماید. در نتیجه از اشتغال ایشان ممانعت کند.
مطابق ماده 28 قانون اساسی ایران ، هرکس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست بر گزیند. بنابراین ، در حالت کلی می توان حق اشتغال به کار را برای تمامی افراد جدا از جنسیت آنها شناسایی نمود. متاسفانه، منع اشتغال زوجه رنگ قوی تری نسبت به منع اشتغال زوج دارد.
ماده 1171 قانون مدنی شرایط منع اشتغال زوجه به کار را بدین صورت بیان می کند:
شوهر می تواند با تایید دادگاه زن خود را از اشتغال به شغلی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت خود یا زن باشد منع کند. زن نیز می تواند از دادگاه چنین تقاضایی را بنماید. دادگاه در صورتی که اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نشو ، مرد را از اشتغال به شغل مذکور منع می کند.
شرایط منع اشتغال زوجه
شرایط منع اشتغال زوجه توسط زوج عبارتند از:
- در منافات بودن شغل زن با مصالح خانوادگی: به عنوان مثال ساعات اشتغال به کار زن به گونه ای باشد که زن فرصت و زمان کافی برای رسیدگی به وظایف خانوادگی و زناشویی خود را نداشته باشد.
- در منافات بودن شغل زن با حیثیت خودش یا شوهر: همانگونه که واضح است زنان وظیفه ای برای اشتغال به کار و تامین معاش ندارند. طبق قانون نیازی به خرج درآمدشان برای امور خانواده، نیست. بدین سبب، اگر شغل زن به گونه ای باشد که با حیثیت، حرمت و شأن خانوادگی خودش یا همسرش در منافات باشد، مرد می تواند وی را از اشتغال به کار منع کند.
شرایط منع اشتغال زوجه با توجه به منافات با حیثت وی و همسرش
از شرایط منع اشتغال زوجه منافات شغل وی با حیثت خود و همسرش است مه در این بخش به مواردی اشاره می کنیم که این منافات را سبب می گردد.
- شرایط زندگی
- وضع اجتماعی زن و مرد
- سطح خانواده آنها
- موقعیت اجتماعی، اقتصادی و مذهبی طرفین
- سوابق کاری آنها و محیطی که در آن پرورش یافته اند و وضعیتی که اکنون در آن زندگی می کنند.
- جایگاه طرفین در میان اقارب و نزدیکان، ممکن می گردد.
حتی اگر حرفه ای در زمره اشغال آبرومندانه باشد اما پرداختن یکی از زوجین بدان منافی با شئونات خانواده آنها در آن با توجه به موقعیت و وضعیت خاص آنان باشد یا شغلی که غالباً آن را موجب بی آبرویی می دانند لیکن متناسب با وضعیت زندگی کسی باشد که بدان می پردازد.
پس در هر مورد، به خصوص به عنوان شرایط منع اشتغال زوجه باید موقعیت خانوادگی را فردی که به شغل همسرش اعتراض دارد اثبات کند. بعد عدم تناسب شغل همسر خود با مصالح خانوادگی را برای دادگاه احراز کند. مدعی در این راه می تواند از اماره های قضایی و ظواهر موجود به نفع خود بهره گیرد. چنانچه شغلی با حیثیات غالب خانواده ها سازگار نباشد دادگاه بدون بررسی جنبه شخصی مسئله می تواند صحت ادعا را اعلام کند. مگر این طرف مقابل تناسب آن را با شئونات خانواده خود ثابت کند.
دادخواست منع اشتغال زوجه
بعد از بررسی شرایط منع اشتغال زوجه اکنون به ارائه دادخواست مربوط به آن می پردازیم. برای ارائه دادخواست دو راه وجود دارد.
نخست آنکه افراد ( زوج یا زوجه) به صورت فردی اقدام به طرح دعوا کنند. تا اخذ رای پیش بروند.
راه حل بعدی آن است که به یک وکیل پایه یک دادگستری مراجعه کنند. سپس با انعقاد قرارداد وکالت، از اراده دادخواست تا اخذ رای قطعی دادگاه را به ایشان بسپارند.
در طی دادخواست منع اشتغال، افراد چه شخصا و چه به وسیله وکیل خود دلایل را ذکر میکنند. یعنی به منافی عفت یا منافی مصلحت بودن کار همسر اشاره می کنند. این دادخواست باید دارای تمام شرایط عمومی دادخواست ها ( نام و نام خانوادگی خواهان و خوانده، موضوع دادخواست و …) باشد. دادگاه صالح نیز دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده می باشد.
از آن جایی که این مسئله می تواند منجر به طلاق زوجین از یکدیگر شود، طرح دادخواست آن توسط وکیل طلاق، کاملا منطقی به نظر می آید.
رابطه میان اشتغال به کار زوجه با تمکین همسر
در این بخش به منظور سخن پایانی در بررسی شرایط منع اشتغال زوجه به بررسی ارتباط این موضوع با تمکین می پردازیمو از همراهی شما سپاسگزاریم.
طبق تقسیم وظایف قانونی، امرار معاش وظیفه مرد است. زن باید به امور منزل و تمکین بپردازد. در صورتی که اشتغال ایشان خللی در انجام امور منزل ایجاد نماید از شرایط منع اشتغال زوجه خواهد بود. شوهر می تواند ادعا کند که ساعات کاری ایشان باعث می شود که امور منزل ناتمام بماند. اغلب هم قاضی دلیل را می پذیرد. یعنی حکم منع اشتغال صادر را می نماید.
مطابق با نشست قضایی که بین قضات و کارشناسان محترم قضایی که در سال ۹۳ صورت گرفت، طبق نظر اکثریت، چنانچه در دادگاه این موضوع اثبات شود که کار و اشتغال خانم با مصالح خانوادگی، حیثیت مرد و زن منافات دارد و بعد از صدور حکم خانم بدون اجازه آقا همچنان به آن کار و حرفه ادامه دهد، این موضوع عدم تمکین محسوب می شود. اما قابل ذکر است که نباید از حق زن برای انجام امور دلخواهش چشم پوشی کرد. قبل از هر اقدامی باید حقوق و کرامت انسانی ایشان در اولویت باشد.
پیشنهاد می کنیم مقاله تمکین را مطالعه کنید تا در این مورد بیشتر بدانید.
