آشنایی با قرارداد کار و انواع آن

همه ما وقتی تصمیم به شروع کار در یک شرکت یا سازمان را می گیریم مهمترین چیزی که در نظر داریم این است که حق و حقوق ناشی از خدماتی که ارائه می‌دهیم را دریافت کنیم . هم‌چنین کارفرما نیز از کارمند خود می‌خواهد که در قبال پرداخت حق الزحمه ، خدماتی که بابت آن یک نفر را استخدام کرده است ، دریافت کند . قانون برای اینکه آسودگی خاطر کارگر و کارفرما را فراهم کند و هم اینکه آنها را به رابطه کارگر و کارفرمایی جنبه قانونی بدهد ، قانونی را تحت عنوان قانون کار تصویب کرد و در آن ذکر کرد که رابطه کارگری و کارفرمایی باید بر اساس قراردادی به نام قرارداد کار شکل بگیرد . در صورتیکه مشکلی در قرارداد فی مابین باشد، هر یک از طرفین می‌تواند با مراجعه به وکیل قرارداد نسبت به بررسی قراداد منعقد شده اقدام نمایند.

تعریف قرارداد کار در ماده 7 قانون کار ذکر شده است. براساس ماده 7 قانون کار ” قرارداد کار عبارتست از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی ، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می دهد “. براساس تعریف قرارداد ذکر شده در بالا، به ویژگی های قرارداد کار می توان اشاره کرد.

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست، بسیاری از کارفرمایان برای بستن قرارداد با کارمندان خود ، سفته کاری دریافت می‌کنند .این سفته تضمینی به کارفرما در خصوص اطمینان  از کارمند  ارائه می کند. اما بسیاری از کارمندان نمی‌دانند که آیا سفته ضمانت کار به کارفرمای خود بدهند یا خیر . در صورتیکه در این زمینه مایل به کسب اطلاع هستید به مقاله‌ی آن مراجعه نمایید.

ویژگی های قرارداد کار

1- قرارداد کار یک قرارداد معین است :

2- قرارداد کار یک قرارداد رضایی است :

3- قرارداد کار یک قرارداد معوض است :

4- قانون کار یک قانون آمره است :

شرایط صحت قرارداد کار

قرارداد کار دائمی

قرارداد کار دائم یا قرارداد کار غیر موقت ، قراردادی است که در آن مدتی برای قرارداد تعیین نشده است . در واقع این نوع قرارداد بهترین نوع قرارداد برای کارگر است . قرارداد کار دائمی موجب می شود تا کارگر بتواند از مزایای یک کار ثابت برخوردار باشد ، زیرا با افزایش تعداد سال های کاری ، مزایای کارگر ازجمله سنوات و بیمه افزایش می یابد . علاوه بر این بعد از خاتمه کار می تواند از مزایای صندوق تامین اجتماعی مانند بازنشستگی و از کار افتادگی استفاده کند .قرارداد کار دائم بهترین نوع قرارداد کار برای کارگر است.

قرارداد کار موقت

یکی از انواع آن، قرارداد  موقت است . در این موارد معمولا به خاطر ماهیت کار که جنبه غیر مستمر و موقتی دارد ، به تبع قراردادی کاری هم برای همان دوره منعقد می شود .  اما در تبصره 1 ماده 7 قانون کار آمده است که : ” حداکثر مدت موقت برای کارهایی که طبیعت آنها جنبه غیر مستمر دارد توسط وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید  ” . از این رو قانون کار وظیفه تعیین حداکثر زمان برای انعقاد قرارداد کار موقت را بر عهده وزارت کار و امور اجتماعی قرار داده است تا مانع از انعقاد قراردادهایی شود که به ضرر کارگر است . علاوه بر این در کارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد ، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود ،قرارداد کار دائمی تلقی می شود .

قرارداد کار معین

قرارداد کار معین همانطور که از نام آن بر می آید مربوط به قراردادهای کاری است که بابت انجام یک کار معین منعقد می شوند . برای مثال کارفرما ابزار و وسایل لازم را در اختیار کارگر قرار می دهد تا کارگر خانه رنگ کند . در قرارداد کار معین اگر مطابق قرارداد یک سال یا بیشتر ادامه داشته باشد ، چه به صورت متوالی و چه به صورت متناوب ، کارفرما موظف است برای هر سال سابقه کار بر اساس آخرین حقوق ، مبلغی معادل بک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به کارگر پرداخت کند . این موضوع در قراردادهای کار موقت نیز جاری است .
علاوه بر این هر گاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین ، منعقد شده باشد ، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارند .

معرفی انواع قراردادهای معین – عقود با نام

عقود یا قراردادهای معین، درواقع عقودی هستند که در قانون مدنی از آن‌ها نام برده‌شده و شرایط ویژه آن‌ها مشخص شده‌است. در مقابل عقود معین، عقود نامعین قرار دارند که با توجه به توافق خاص طرفین و اراده آن‌ها تنظیم می‌شوند. طرفین می‌توانند هر توافقی را با هر شرایطی میان خود برقرار کنند و قانون نیز از این توافق حمایت خواهد‌کرد. البته طبق ماده ۱۰ قانون مدنی، این توافق نباید مخالف صریح قانون باشد.

در قانون مدنی، عقودی مانند بیع، اجاره، مزارعه، مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت، ودیعه، عاریه، قرض، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، صلح، رهن و هبه، به‌عنوان عقود معین معرفی شده‌اند و شرایط آن‌ها مشخص شده‌است.

بعضی از این عقود معوض و بعضی غیرمعوض هستند. منظور از عقود معوض این است که در برابر تعهدی از یک طرف، طرف مقابل نیز، متعهد ایفای یک تعهد می‌شود. مثلا در عقد بیع، در مقابل پرداخت مبلغی پول، کالا یا مالی توسط فروشنده، به خریدار تحویل می‌شود.

عقد غیر معوض نیز یک عقد مجانی است که یک‌طرف، بدون درخواست عوض یا جبران، عملی را برای طرف مقابل انجام می‌دهد یا مالی را در اختیار او می‌گذارد. هرچند ممکن‌است برای عقود مجانی نیز، عوضی درنظر گرفته‌شود، اما این عوض اختیاری با عوض در عقود معوض متفاوت است.

تفاوت این دو عوض در این است که در عقود معوض، عوض و کالا یا خدمت انجام‌شده، باید حتماً باهم تناسب داشته‌باشند. اما در عقود غیر‌معوض، درصورت تعیین عوض برای عقد مجانی، نیاز به تناسب آن با عمل انجام‌شده وجود ندارد.

در ادامه به معرفی تعدادی از عقود معین می‌پردازیم:

1- بیع:

طبق قانون، بیع عبارت است از این‌که، مالی در قبال یک عوض مشخص به تملیک شخصی درآید. این عوض می‌تواند پول یا هر مال دیگری باشد.

2- اجاره:

در عقد اجاره، مستأجر در قبال پرداخت اجاره، مالک منافع عین مستأجره می‌شود. عین مستأجره متعلق به موجر است.

3- مزارعه:

در عقد مزارعه، مالک زمین کشاورزی، زمین خود را دراختیار شخص دیگری می‌گذارد تا در آن کشاورزی کند. در هنگام برداشت محصول، مالک زمین و کشاورز در محصول کشاورزی بدست آمده، شریک هستند.

4- مساقات:

عقد مساقات شبیه به مزارعه است. در مساقات، مالک یک درخت یا مانند آن، از دیگری می‌خواهد که به آن درخت رسیدگی کند و در پایان کار، مالک درخت و کسی که از آن نگهداری کرده‌است، در محصول بدست‌آمده شریک هستند.

5- مضاربه:

مضاربه عقدی است که به موجب آن، یک طرف سرمایه‌ای را در اختیار طرف دیگر می‌گذارد تا با آن تجارت کند و یا کسب و کاری را راه‌بیندازد. در نهایت صاحب سرمایه و فردی که اقدام به تجارت با سرمایه کرده‌است، در سود به‌دست آمده شریک هستند.

6- جعاله:

در عقد جعاله، طرف اول که جاعل نامیده‌می‌شود، متعهد می‌شود که دربرابر انجام عملی، اجرت معینی را پرداخت کند.

7- شرکت:

انعقاد عقد شرکت مربوط به حالتی است که چند طرف مختلف، در یک شی واحد، صاحب حق باشند. البته این اجتماع حقوق در شی واحد، می‌تواند خودخواسته و یا به‌صورت قهری و اجباری باشد.

8- ودیعه:

در عقد ودیعه، یک طرف مال خود را نزد دیگری می‌گذارد تا از آن نگهداری کند. البته شخص که ودیعه نزد او گذاشته‌می‌شود، به رایگان از آن نگهداری می‌کند.

9- عاریه:

در عقد عاریه، طرف اول به دیگری اجازه می‌دهد تا از عین مال او، به‌طور مجانی استفاده‌کند و از آن منتفع شود.

10- قرض:

در عقد قرض، یکی از طرفین مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر می‌دهد. طرف مقابل نیز متعهد می‌شود که مثل آن مال را به قرض‌دهنده بازگرداند. اگر قرض‌گیرنده نتواند مثل همان مال را به قرض‌دهنده پس‌بدهد، باید قیمت آن‌ در زمان بازگرداندن را، بپردازد.

11- وکالت:

در عقد وکالت، یکی از طرفین، طرف دیگر را در انجام امری نماینده خود قرارمی‌دهد. این نیابت و نمایندگی ممکن است مجانی و یا در قبال دریافت مبلغی انجام‌شود.

12- ضمان:

عقد ضمان به این‌صورت تحقق می‌یابد که شخصی، دین شخص ثالثی را در مقابل داین، به‌عهده می‌گیرد.

13- حواله:

در عقد حواله، دین شخص اول که به شخص دیگری مدیون است، به شخص ثالثی منتقل می‌شود. درواقع شخص ثالث مدیون می‌شود.

14- کفالت:

به موجب عقد کفالت، یکی از طرفین تعهد، در برابر طرف دیگر، تعهد می‌کند که شخص ثالثی حاضر خواهدشد.

15- صلح:

عقد صلح یک عقد کلی با هدف گذشت از بعضی حقوق و حل اختلاف بوجود‌آمده و یا جلوگیری از ایجاد اختلافات آتی است. این عقد با نوعی تسامح و سازش و گذشت همراه است.

16- رهن:

عقد رهن در زمانی منعقد می‌شود که شخصی به دیگری مدیون است. در این هنگام شخص مدیون، مالی را به عنوان وثیقه، به داین می‌دهد. مالی که به عنوان وثیقه قرار می‌گیرد، باید عین معین باشد.

17- هبه:

در عقد هبه، مالک یک مال، آن‌را به‌شکل مجانی به دیگری واگذار می‌کند و مال به تملیک طرف مقابل درمی‌آید. البته می‌توان برای هبه عوض نیز درنظر گرفت‌.

نمونه قرارداد کار