اثبات یا رد نسب به چه صورت است؟

به رابطه خونی میان دو شخص و یا رابطه خونی آن دو شخص با شخص ثالثی نسب می‌گویند. توجه داشته باشید که اثبات یا رد نسب از طرف همه افراد یک خانواده پذیرفته می‌شود یعنی همه افراد از جمله خواهر، برادر و … می‌توانند دعوایی برای اثبات نسب و بالعکس رد آن مطرح کنند و این با نفی ولد تصریح شده در قانون که به معنی انکار طفل از جانب پدر بوده و صرفا از جانب پدر پذیرفته می‌شود تفاوت دارد. اما در توضیح اثبات نسب باید گفته شود که در این جا خواهان در پی اثبات رابطه نسبی خود با خوانده بوده اما در نفی نسب خواهان رابطه نسبی خود با خوانده را انکار می‌کند که این دو کاملا نقطه مقابل یکدیگر می‌باشند و بر خلاف نفی ولد صرفا به طرفیت افراد تازه متولد شده نبوده و بر علیه هر یک از افراد در هر سنی قابل طرح می‌باشد.

با بررسی آرای قضایی هم این نتیجه به دست می‌آید که حجم وسیعی از پرونده های اثبات نسب یا رد نسب در زمان طفولیت مطرح نشده و سالها بعد مطرح شده و به سرانجام رسیده است.

دعوای اثبات نسب یا رد نسب

هنگامی که الحاق طفل به والدین مورد تردید قرار می‌گیرد دعوای اثبات یا رد نسب مطرح می‌شود که معمولا توسط وکیل خانواده صورت می‌گیرد. در واقع در این دعوی خواهان یا در پی اثبات الحاق خود به والدین و یا انکار آن می‌باشد و یا بالعکس والدین در پی اثبات و یا انکار آن می‌باشند که البته همانطور که گفته شد دعوای پدر برای نفی الحاق طفل تازه متولد شده به خود نفی ولد بوده و نفی نسب نام ندارد. توجه داشته باشید که هر کدام از این دو دعوی ارکان و مدارکی داشته و همچنین مواد زیادی از قانون مدنی را به خود اختصاص داده اند اما نکته مهم در این زمینه این است که برای اثبات نسب وجود دو رکن منعقد شدن نکاح به طور صحیح و انعقاد نطفه ناشی از رابطه زناشویی زوجین ضروری می‌باشد و در صورت فقدان هر کدام از این دو رکن دعوای اثبات نسب رد شده و با رد نسب مواجه می‌شویم. هنگامی که فردی دعوای اثبات نسب و یا رد نسب را مطرح می‌کند نیاز به مدارکی همچون تصویر سند ازدواج، مدارک شناسنامه، تصویر سند عادی و … دارد و در صورت نبود مدارک فوق الذکر‌ می‌تواند از مواردی همچون نظر کارشناس، شهادت شهود و … استفاده کرده و دعوای خود را در دادگاه صالح یعنی دادگاه خانواده مطرح کند.

ماده ۱۱۶۰ قانون مدنی

در خصوص اثبات نسب بعد از انحلال نکاح با ماده ۱۱۶۰ قانون مدنی مواجه هستیم که مقرر می‌دارد : در صورتی که عقد نکاح پس از نزدیکی منحل شود و زن مجددا شوهر کند و طفلی از او متولد گردد طفل به شوهری ملحق می‌شود که مطابق مواد قبل الحاق او به آن شوهر ممکن است در صورتی که مطابق مواد قبل الحاق طفل به هر دو شوهر ممکن باشد طفل ملحق به شوهر دوم است مگر آن که امارات قطعیه بر خلاف آن دلالت کند.

نسب غیرقانونی و نامشروع

تولد اطفال اکثر مواقع ناشی از رابطه زناشویی شرعی و قانونی بین زن و مردی است که به آن نسب قانونی می‌گویند اما هنگامی که این قانونی بودن و مشروع بودن از بین رفته و تولد طفل ناشی از یک رابطه نامشروع می‌باشد با نسب غیرقانونی و نامشروع مواجه هستیم. در این فرض نطفه طفل ناشی از پدری است که رابطه قانونی با طفل نداشته و عرفا پدر طفل نامیده می‌شود و به همین علت موظف است برای طفل متولد شده به نام خود شناسنامه گرفته و نفقه آن را بپردازد در حالی که شوهر زنی که رابطه نامشروع انجام داده هیچ وظیفه‌ای در این مورد نداشته و هیچ رابطه و علقه‌ای بین آن فرد و آن طفل متصور نمی‌باشد.

اثبات نسب چیست؟

با ازدواج بین زن و مرد و تولد طفل ناشی از رابطه زناشویی میان آن دو نفر نسب به وجود می‌آید و به اثبات این رابطه خونی بین فرزند و آن زن و مرد اثبات نسب می‌گویند. هر چند در معنی اصطلاحی از خویشاوندی و نژاد به نسب یاد می‌کنند اما در معنای حقوقی به ارتباط خونی میان دو نفر نسب‌ می‌گویند و دعوایی که برای اثبات این رابطه در دادگاه صالح مطرح می‌شود اثبات نسب می‌گویند، البته توجه داشته باشید که همانطور که گفته شد دادگاه صالح برای دعوای اثبات یا رد نسب بنابر قانون جدید دادگاه خانواده بوده و آنجا قابل طرح است. توجه داشته باشید که تولد طفل همیشه ناشی از رابطه زناشویی و قانونی بین زن و مرد نبوده و گاهی ناشی از تلقیح مصنوعی و یا روابط شبهه‌ناک می‌باشد که در همه این موارد اثبات ازدواج زن و مرد و نسب بین پدر و مادر ضروری می‌باشد.

اثبات نسب پدری

بر خلاف اثبات نسب مادری که با دلایل و مدارک زیادی قابل اثبات می‌باشد، اثبات نسب پدری بسیار دشوار بوده و معمولا مدرک قابل توجهی برای اثبات این ادعا وجود ندارد و این مشکل در ازدواج هایی که ناشی از عقد دائم نبوده و ناشی از مواردی چون عقد موقت بوده بیشتر می‌باشد. در این راه هر چند می‌توان از آزمایش های مختلف خون استفاده کرده و نسب را اثبات کرد اما به دلیل عواملی چون هزینه زیاد، دور بودن از روستاها و … قانونگذار در این مورد راه حل اماره فراش را تجویز کرده است به این معنا که هنگامی که طفلی در زمان رابطه زوجیت بین زن و مرد متولد می‌شود ملحق به آن پدر می‌باشد و پدر ملزم به گرفتن شناسنامه و پرداخت نفقه طفل می‌باشد و پدری که این رابطه را قبول ندارد نیاز به اثبات خلاف آن از طریق روش هایی چون نسبت دادن زنا به زوجه دارد.

اثبات نسب مادری

اثبات نسب مادری بر خلاف نسب پدری بسیار ساده تر بوده و با توجه به دوران بارداری، زایمان و تکلیف قانونی اعلام تولد طفل ظرف ۱۵ روز پس از تولد این اثبات آسان تر هم شده است. اما در صورتی که دعوایی در این خصوص مطرح شده و در این خصوص شبهه‌ای وجود داشته باشد از دلایل اثباتی چون شناسنامه، شهادت و امارات، اقرار و … می‌توان کمک گرفت‌.

نفی ولد چیست؟

همانطور که گفته شد رابطه خونی بین دو نفر ممکن است مورد ثبوت یا انکار قرار بگیرد که به آن اثبات یا رد نسب گفته می‌شود. اما هنگامی که این رابطه پدر، فرزندی باشد به آن نفی ولد می‌گویند، در واقع پدر در این دعوی رابطه نسبی بین خود و طفل متولد شده را قبول ندارد و آن را انکار می‌کند و چون این دعوی تنها این رابطه یعنی پدر، فرزندی را شامل شده و طرح دعوی تنها از جانب پدر پذیرفته می‌شود احکام مخصوص به خود را دارد یعنی راه اثباتی آن از طریق نفی اماره فراش ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی، شهادت شهود، اقرار زوجین، آزمایش خون و … می‌باشد.

روند رسیدگی به پرونده های نسب

پرونده‌های نسب در فرضی که طفل سن قانونی نداشته باشد از طرف دادستان و مادر کودک قابل طرح می‌باشد و پس از طرح دعوی دادگاه شروع به رسیدگی با توجه به شواهد و مدارک در دست پرونده کرده و در صورت لزوم از نظرات کارشناسان و پزشکی قانونی نیز بهره می‌برد و پس از بررسی‌های انجام شده حکم به اثبات یا رد نسب صادر می‌کند. که این حکم و همچنین نظریات کارشناسی ظرف مهلت قانونی قابل اعتراض بوده و پس از گذشت این زمان‌ها و صدور پاسخ اعتراض، حکم قطعی بوده و نسب اثبات یا رد می‌شود.

استشهادیه اثبات نسب چیست؟

همانطور که گفته شد برای اثبات نسب مدارک زیادی وجود دارد و در صورت نبود مدارک می‌توان از راه‌های اثباتی چون شهادت شهود و امثال آن استفاده کرد که منظور از شهادت شهود، شهادت تعدادی افراد مطلع از موضوع در دادگاه گفته می‌شود و با توجه به اینکه این شهادت در فرم کتبی مخصوص درج می‌شود استشهادیه اثبات نسب نامیده می‌شود.

سخن پایانی

رابطه خونی میان افراد همیشه قطعی نبوده و در مواردی با شبهه و انکار مواجه می‌شود و به همین علت با دعاوی اثبات یا رد نسب در دادگاه مواجه می‌شویم که برای آن دلایل و مدارک زیادی وجود دارد و نکته جالب توجه در این مورد این است که نفی نسب با نفی ولد متفاوت بوده و هر کدام احکام مخصوص به خود را دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا مشاوره با وکلای مجرب از طریق شماره 02122097090 با مجموعه عدالت آریایی تماس بگیرید.