به طور کلی جرم سرقت مطابق قانون مجازات اسلامی به دو نوع سرقت حدی و تعزیری تقسیم می شود. در این قانون به صراحت به تفکیک هر کدام از سرقت ها پرداخته شده است و برای هرکدام مجازات متمایز از دیگری مقرر شده است. به طور کلی اگر سرقتی شرایط سرقت حدی را دارا نباشد، سرقت تعزیری است. اما آیا انواع دیگری از سرقت نیز وجود دارد؟ شرایط آن ها چیست و چه طور می توان تشخیص داد سرقت تعزیری هستند یا سرقت تعزیری؟ سرقت آب و برق کدام یک از انواع سرقت است؟ آیا سرقت ادبی در تقسیم بندی انواع سرقت جایی دارد؟ در ادامه این مقاله به معرفی این نوع سرقت و همچنین همیاری به شما در صورت مواجهه با این جرایم خواهیم پرداخت.مشخص است که جرم سرقت از جرایم کیفری بوده و یک وکیل کیفری بهترین شخص برای رسیدگی به پرونده های سرقت از شما خواهد بود.
انواع سرقت
ابتدا باید به تعریف سرقت توسط قانون پرداخت. وفق ماده 267 قانون مجازات اسلامی، سرقت ربودن مال متعلق به غیر است. پس از این تعریف در می یابیم از جمله جرایم علیه اموال و املاک مردم است. مطابث همین قانون برای سرقت انواعی در نظر گرفته شده است. به طور کلی سرقت در نظام حقوقی ایران به دو دسته سرقت تعزیری و سرقت حدی تقسیم گشته است. اما منظور از این سرقت ها چیست؟ قطعا بهترین وکیل موجود در ایران نیز برای تبیین مسائل مربوط به سرقت به قانون مجازات اسلامی رجوع میکند. یک وکیل حرفه ای به مواد قانونی تسلط داشته و تشخیص سرقت حدی از تعزیری، و به طور کلی برای تشخیص انواع سرقت دچار سردرگمی نخواهد شد. پس به یاد داشته باشید که اولین اقدام در مواجهه با جرم سرقت، تماس با پلیس و مشاوره با وکیل است. در ادامه به تیین سرقت حدی و سرقت تعزیری خواهیم پرداخت.
شرایط سرقت
1- ربایش مال ربوده شدن و نه صرف از مالکیت مالک جدا کردن رکن اصلی سرقت است.
2- جنس ربوده شده باید در عرف دارای ارزش اقتصادی بوده باشد تا گفته شود سرقتی محقق شده است.
3-مال مورد سرقت باید برای شخص دیگری باشد و کسی نمیتواند مال خود را برباید. مثلا شخصی که مالش را به کسی اجاره داده است و آن را بردارد سرقت نیست چون مال خودش بوده است.
1- سرقت علمی/ادبی-دستبرد فکری-ایده دزدی-محتوا دزدی
سرقت ادبی به معنای کپی، انتشار و استفاده آثار ادبی بدون تغییر و بدون اجازه صاحب اثر نه فقط مقاله بلکه ایده، تصویر، عکس، جدول و… بدون اجازه صاحب آن است. سرقت مطالب ادبی مثل مقاله، سرقت ادبی پایان نامه، سرقت ادبی است. سرقت نقاشی سرقت هنری است.
عنصر مادی جرم سرقت ادبی، کپی کردن ، استفاده یا انتشار آثار ادبی بدون ذکر مرجع آن است.
آیا نقل قول کردن سرقت ادبی محسوب می شود؟
در قراردادن آن در گیومه و ذکر مرجع آن سرقت ادبی نخواهد بود.
کیفر و جریمه و مجازات سرقت ادبی چیست؟
مطابق ماده ۲۳ قانون حمایت از حقوق مولفان مصنفان و پدیدآورندگان اثر، هر فردی که تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدید آورنده بدون اجازه او یا عالما یا عامدا به نام شخص دیگری غیر از خود پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم می گردد.در صورتی که اساتید مرتکب سرقت ادبی شوند علاوه بر مجازات های فوق به مجازات های سنگینی مثل اخراج یا تعلیق نیز محکوم می شوند.
2- سرقت حدی
سرقت حدی در فقه به صورت: «ربودن مخفیانه معادل ۴.۵ نخود طلای مسکوک متعلق به غیر با هتک حرز توسط شخصی بالغ و عاقل و مختار و در غیر سال قحطی که مرتکب پدرمالباخته نباشد،» تعریف گشته است. برای اجرای حد سرقت طبق ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی باید شرایطی باشد که در صورت فقدان هریک، امکان اجرای حد نیست. تنها برخی از این شرایط عبارتند از:
۱-سارق باید بالغ باشد.
۲-سارق به سرقت وادار نشده باشد و بداند که مال دیگری را می رباید.
۳-سارق بداند که این عمل حرام است و صاحب مال ،مال را در حرز قرار داده باشد.
۴-سارق در حال اضطرار سرقت نکرده باشد.
۵-سرقت در سال قحطی صورت نگرفته باشد.
۶-سارق مال را به قصد دزدی برداشته باشد.
۷-مال مسروقه در حرز متناسب قرار گرفته باشد.
۸-مال مسروقه از اموال دولتی و وقف نباشد.
حد چیست?
همانطور که در بالا ذکر شد ،شرایطی وجود دارد که در صورت بروز آنها ، مرتکب جرم سرقت محکوم به مجازات حد خواهد شد. اما حد چیست و منظور از جرایم حدی در قانون توسط قانونگذار چیست؟
کلمه ی حد در لغت به معنای منع و مجازات است. ، حد در عالم حقوقی یکی از چهار مجازات اصلی در قانون مجازات اسلامی می باشد. در ماده 15 قانون مجازات اسلامی حد اینگونه تعریف شده است، “حد، مجازاتی است كه موجب، نوع، ميزان و كيفيت اجرای آن در شرع مقدس، تعيين شده است.” بنابراین، با توجه به این تعریف میزان مجازات حدی، برخلاف مجازات های تعزیری است و مقدار آن با قانون تعیین نگشته است. بلکه این نوع از مجازات های در شرع بیان شده اند و قانون گذار آنها را در قانون منعکس کرده است. منشا مجازات های حدی در قانون ما قرآن کریم میباشد. از این شرایط استنباط میشود که هیچکس، حتی قاضی هم ،نمی تواند کیفیت ، نوع و میزان حدود را تغییر دهد یا مجازات حدی را کمتر کند و یا به طور کلی، مرتکب را عفو کرده و از اعمال مجازات بر وی صرف نظر نماید. چرا که هرکس در این موضع، فاقد اختیار است و حق مداخله ندارد.
انواع حد در قانون مجازات اسلامی شامل اعدام، قطع عضو، شلاق، رجم، صلب و تبعید می باشد.اما قابل ذکر است که این مجازات ها تنها در صورت آگاهی فرد مرتکب به حرمت رفتار شرعی خود است. به موجب ماده 217 قانون مجازات اسلامی: “در جرايم موجب حد، مرتکب در صورتی مسئول است كه علاوه بر داشتن علم، قصد و شرايط مسئوليت كيفري، به حرمت شرعی رفتار ارتکابی نيز آگاه باشد.” بنابراین اگر فرد از حرمت رفتار خود مطابق قوانین شارع اسلام بی خبر باشد ، چنین فردی مستوجب مجازات حد نخواهد بود و مسئولیتی از این نظر نخواهد داشت.
شرایط سرقت حدی- شرایط چهارده گانه سرقت حدی
قانونگذار در قانون مجازات اسلامی شرایط انواع سرقت را و در ماده 266 همان قانون سرقت حدی را مشخص کرده است . شرایط سرقت حدی به شرح ذیل است :
1- شی مسروق شرعا مالیت داشته باشد. یعنی مالی که دزدیده می شود باید از نظر حقوقی ارزش مالی داشته باشد وگرنه سرقت حدی محسوب نمی شود .
2- مال مسروق در حرز باشد. حرز یعنی مکان مناسبی که عرفا مال در آن از دستبرد محفوظ می ماند . مانند گاو صندوق
3- سارق هتک حرز کند. هتک یعنی از میان برداشتن ؛ هتک حرز یعنی از بین بردن محل نگهداری مال مانند باز کردن یا شکستن قفل گاو صندوق
4- سارق مال را از حرز خارج کند. یعنی بعد از هتک حرز ، خود سارق باید مال را از آن خارج کند تا سرقت حدی محسوب شود . برای مثال در صورتی که الف قفل گاوصندوقی را باز کند و ب مال را از گاو صندوق بردارد ، سرقت حدی محسوب نمی شود زیرا طبق این ماده برای شکل گرفتن سرقت حدی ، سارق خودش باید هتک حرز کند و خودش باید مال را از حرز خارج کند .
5- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد .
6- سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد .
7- ارزش مال مسروق در زمان خارج کردن از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد .
8- مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد . یعنی سرقت حدی فقط برای اموال خصوصی است و سرقت اموال عمومی ، یک جرم متفاوت از سرقت حدی است .
9- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد .
10- صاحب مال از سارق نزد مراجع قضایی شکایت کند .
11- صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد .
12- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.
13- مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد .
14- مال مسروق ، خودش یک مالی که قبلا سرقت یا غصب شده است نباشد.
تمام نکته های کلیدی سرقت حدی
نکات در مورد سرقت حدی بسیار است و پرداختن به تمامی آنها از چهارچوب این بحث خارج خواهد شد. چرا که بررسی ا سرقت به خودی خود امری طویل است و به درازا میکشد. اما آنچه جالب خواهد بود این است که اگر دو شخص وجود داشته باشد که اولی هتک حرز نمایند و دومی هم عمل سرقت را مرتکب شود هیچ کدام از آنها مستوجب جرم حد نخواهند بود. به این دلیل که نفر اول سرقتی انجام نداده است که موجب حد قرار گیرد و نفر دوم هم که سرقت را انجام داده است مشمول حد نمی شود چون هتک حرز به دست فرد دیگری بوده است.
باید دانست که حتی اگر یکی از شرایط بالا نباشد، سرقت محققه حدی نخواهد بود. برای بررسی اینکه سرقت رخ داده در زیر مجموعه کدام یک از انواع سرقت خواهد بود بهتر است با یک وکیل دادگستری مشورت نمایید.
مجازات سرقت حدی
مجازات برای سرقت حدی دارای ۴ مرحله است:
مجازات سرقت حدی بار اول: قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتها به گونه‌ای که انگشت شست و کف دست باقی بماند. اگر سارق دست راست نداشته باشد، بر حسب شرایط قاضی مجازات تعزیری در نظر خواهد گرفت.
مجازات بار دوم: قطع پای چپ از پایین برآمدگی به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی ماند. اگر سارق پای چپ نداشت برای او مجازات تعزیری در نظر گرفته میشود.
مجازات بار سوم: حبس ابد. امکان عفو در صورت توبه در طول حبس و موافقت مقام رهبری میسر است.
مجازات بار چهارم: اعدام
سرقت حدی قابل گذشت است؟ سرقت حدی حق الله است یا حق الناس؟
اصل بر این است که جرم سرقت جزو جرایم غیرقابل گذشت میباشد. اما در گذشت از سرقت حدی ابتدا باید گفت که از جمله شرایطی که برای سرقت ایجاد حد می نماید آن است که صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شکایت کرده باشد و قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشیده باشد یا مال را قبل از اثبات جرم به مالکیت سارق در نیاورده باشد .
بنابراین سرقت مستوجب حد قبل از مراجعه به مراجع قضایی ، جرمی قابل گذشت بوده و اگر یکی از شرایط 14 گانه فوق الذکر محقق نشده باشد حسب مورد سرقت مشمول یکی از سرقت های تعزیری خواهد شد . ولی بعد از سرقت موجب حد ، گذشت صاحب مال مسقط حد نخواهد بود. باید گفت که تمامی جرایم مستوجب حدی به غیر از قذف و سرقت حق الله هستند. پس سرقت حدی با اینکه مجازاتی تعیین شده در قرآن دارد، حق الناس میباشد.
وکیل سرقت و جیب بری و خفت گیری
همانطور از گفته های بالا مشخص است، طرح دعوا در امر سرقت امری تخصصی بوده و تنها ساخته ی دست یک وکیل مجرب است. پس اگر بزه دیده ی جرم سرقت هستید، فرقی نمیکند کدام یک از سرقت ها، اعم از جیب بری و خفت گیری و غیره ، بهتر است در اولین فرصت از یک وکیل دادگستری برای احقاق حق خود مدد بجویید.
توبه در سرقت حدی
به موجب ماده 114 قانون مجازات اسلامی : “در جرائم موجب حد، به استثنای قذف و محاربه، هرگاه متهم قبل از اثبات جرم، توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، حد از او ساقط می گردد. همچنین، اگر جرائم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد، در صورت توبه مرتکب، حتی پس از اثبات جرم، دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضاییه از مقام رهبری، درخواست نماید.” بنابراین، توبه یکی از عوامل سقوط مجازات در جرائم مستوجب حد می باشد.
سرقت چک حدی است یا تعزیری
نمی توان مجازات جرم سرقت چک را به صورت دقیق بیان کرد برای همین نیاز به وکیل چک دارید تا به شما مشورت دهد ؛ چرا که مجازات جرم سرقت چک بسته به اوضاع و احوال خاص سرقت چک تفاوت می کند. هرچند که وکیل چک میتواند تشخیص دهد اما چک نیز مانند سایر اموال اگر مشمول شرایط 14 گانه سرقت حدی باشد، مجازات سرقت حدی را برای مرتکب در پی خواهد داشت و در غیر آن صورت، مستوجب مجازات سرقت تعزیری خواهد بود.
نمونه شکواییه سرقت حدی
اینجانب مستاجر یک واحد آپارتمان به آدرس تهران، سعادت آباد… میباشم. متاسفانه در مورخه ۲۴/۵/۱۳۹۹ بنده به همراه خانواده ام خارج از منزل بوده و شب هنگام در ساعت ۲ بامداد به منزل مراجعه نمودیم که متوجه شدیم درب واحد ما نیمه باز است و قفل درب تخریب شده. به منزل ورود ننموده و فورا با ۱۱۰ تماس گرفتیم. ماموران نیروی انتظامی در محل حضور یافته و صورت جلسه نمودند که کلیه طلاهای همسرم که شرح مفصل آن در صورت جلسه کلانتری نیز موجود میباشد به همراه مبلغ ۴ میلیون تومان وجه نقد که در منزل وجود داشته است، مورد سرقت واقع شده و دزدیده شده است.با صحبت بعمل آمده با مدیر ساختمان و سایر همسایه ها که اکثرا مالک میباشند متوجه شدیم که پسر بزرگ همسایه ساکن واحد ۱ در طبقه اول به دلیل اعتیاد به شیشه چندين مرتبه انبارهای همسایگان را خالی کرده و مورد سرقت قرار داده است، لذا ایشان را به عنوان مظنون به ارتکاب دزدی از منزل خویش معرفی می نمایم. تقاضای تعقیب جزایی متهم یا همان مشتکی عنه از آن مقام عالی مورد استدعا میباشد.
3- سرقت تعزیری
وفق ماده ۶۵۱ قانون تعزیرات مجازات اسلامی هرگاه سرقت محقق شده جامع شرایط سرقت حدی نباشد، سرقت تعزیری خواهد بود.
تمام شرایط سرقت مشدد مقرون به آزار و تهدید چیست؟
1-در تحقق این جرم شدت داشتن آزار شرط نبوده حتی یک صدمه جزئی مانند هول دادن نیز آزار محسوب می گردد.
2-منظور آزار حتما ایراد جراحت و آسیب جسمانی شدید نیست هر عمل اذیت کننده ای آزار است.
3- آزار و اذیت باید حین سرقت باشد نه قبل و نه بعد از آن.
4-حتما لازم نیست به شخص صاحب مال آزار وارد شود. تمام اشخاصی که در محل سرقت هستند اگر آزار ببینند سرقت مشدد همراه با آزار است.
مجازات سرقت مقرون به آزار
طبق ماده ۶۵۲ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی؛ هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد یا سارق مسلح باشد، به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می شود و اگر جرحی واقع شود علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می گردد.
سرقت مسلحانه گروهی در شب و مجازات آن
طبق ماده ۶۵۴ قانون تعزیرات هرگاه سرقت در شب واقع شود و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند لااقل یک نفر از آن ها حامل سلاح مخفی یا ظاهر باشد در صورتی که عنوان محارب صدق نکند جزای مرتکب یا مرتکبان حبس از ۵ تا ۱۵ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه می باشد.
منظور از سلاح در سرقت مسلحانه چیست؟
منظور سلاح سرد یا گرم پر یا خالی است .اما سلاح تقلبی سلاح محسوب نمی شود. صرف حمل سلاح موجب تحقق جرم سرقت مسلحانه می شود مسلح بودن باید حین سرقت باشد. لازم به ذکر است صرف همراه داشتن سلاح کافی است حتی اگر آن را به مردم نشان ندهد و با آن مردم را نترساند.
یا سنگ و چوب سلاح محسوب می شوند؟
خیر. کسی که با سنگ و چوب مرتکب سرقت می شود سرقت مسلحانه انجام نداده است.
آیا سرقت تعزیری مسلحانه قابل گذشت است؟
طبق ماده ۱۰۴ قانون مجازات جرم سرقت مسلحانه گروهی در شب جرمی غیر قابل گذشت است. طبق رای وحدت رویه، در جرم سرقت حتی اگر صاحب مال رضایت دهد به جهت اخلال در امنیت جامعه و سلب آسایش عمومی و طبق فتوا امام خمینی اگر بیم آن رود که سارق جرم را تکرار کند باید مجازات شود. در واقع جرم سرقت جرمی دو وجهی است. شاکی میتواند قبل از آنکه به مراجع نظامی رجوع کند از سارق بگذرد.
سرقت تعزیری مسلحانه درجه چند است؟
طبق ماده ۱۹ قانون مجازات حبس های بیش از ده تا پانزده سال مجازات درجه ۳ محسوب می گردد که سرقت تعزیری مسلحانه جزء این دسته قرار میگیرد.
ماده قانونی سرقت مقرون به ۵ شرط
ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات بیان کرده است هرگاه سرقت مشمول حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد مرتکب به حبس از پنج تا بیست سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود.
- سرقت در شب واقع شود.
- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
- یک یا چند نفر از آن ها حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند.
- از دیوار بالا رفته حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده باشند یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا برخلاف حقیقت خود را مامورین دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی است یا توابع آن سرقت کرده باشند.
- رد ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
تمامی نکته های سرقت مشدد مقرون به ۵ شرط
1-منظور از سلاح سلاح واقعی است نه تقلبی.
2-منظور از اختیار کردن لباس یا عنوان دولتی لباسی است که مال خود سارق نباشد، یعنی اگر سارق واقعا عنوان دولتی داشته باشد و لباس آن خدمت را حین سرقت بپوشد مشمول ماده نخواهد بود.
3-کلید ساختگی به کار بردن موضوعیت ندارد بلکه هر چیز ساختگی ای که برای باز کردن تعبیه شده است.
قانون سرقت پول از بانک ها صرافی ها –سرقت طلا از جواهر فروشی
طبق ماده واحده قانون تشدید مجازات سرقت مسلحانه سرقت از مکانی که محل نگهداری پول و اشیا گرانبها میباشد جرم انگاری شده است.
شرایط و ویژگی های سارق بانکی یا سارق جواهر فروشی
1-دو یا چند نفر باشند.
2-با اجتماع و طرح قبلی سرقت کنند.
3-حامل سلاح باشند ولو یک نفر.
مجازات سرقت از بانک یا صندوق امانات بانک
در صورت وقوع سرقت سارق به حبس ابد محوم خواهد شد. اما اگر سرقت محقق نشود، سارق به حبس از ده تا ۱۵ سال و در صورتی که اراده مرتکبین در عدم تحقق سرقت نقش داشته باشد مجازات هر یک دو الی پنج سال حبس است.
مراحل طرح شکایت سرقت موبایل ماشین موتور و …
در وحله نخست باید به نزدیکترین کلانتری محل یا به ۱۱۰ پلیس اطلاع رسانی نموده تا مامور پلیس در محل حضور پیدا کند و اظهارات شاکی را در صورت جلسه یادداشت ورسیدی از آن به شاکی داده تا همراه تشکیل پرونده در روز کاری به دادسرای مورد نظر جهت تکمیل پرونده و ثبت شکایت در سامانه ثنا رجوع کند. همچنین رسیدی از آن به دادستانی مربوطه جهت دستورات لازم به آگاهی جهت ردیابی از طریق دستور به تمامی اپراتورهای موجود در کشور جهت نقطه زنی و ردیابی دستگاه موبایل در اولین فرصت اقدامات لازم را به عمل بیاورند. آگاهی مزبور رسیدی میدهد و شماره ای از شاکی دریافت و خود نیز اخذ توضیح از شخص شاکی می نماید این اخذ توضیح در اداره آگاهی قسمتی بنام کیف قاپی تمامی اظهارات شخص شاکی را استماع کرده و اظهارات گفته شده در صورت مجلس قید می کند و شماره اطلاع رسانی از طرف اخذ کرده تا در اولین فرصت در صورت ردیابی و دسترسی به دستگاه مربوطه نسبت به اقدام جهت دریافت دستگاه موبایل به همراه قاب دستگاه که کلانتری های مربوط جهت تطبیق اصل دستگاه با قاب مورد نظر نسبت به تحویل دستگاه اقدام نماید.
