نکات مربوط به انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور!

برای اینکه بتوانیم در باب انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور صحبت کنیم باید ابتدا بدانید که انحصار وراثت به طور کلی به چه معناست. بعد از اینکه فردی فوت می‌کند اگر ارثیه‌ای از خود به جا گذاشته باشد این ارثیه زیر نظر قانون و توسط مراجع مربوطه قضایی بین کسانی که به عنوان وراث متوفی مورد تأیید مراجع قضایی قرار گرفته‌اند تقسیم می‌گردد، این عمل اصطلاحاً انحصار وراثت نام دارد. حالا که متوجه معنی انحصار وراثت و نحوه انجام آن شدید بهتر می‌توانیم در باب انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور صحبت کنیم.
این اصطلاح را زمانی به کار می‌بریم که یا فردی که فوت شده است در خارج از کشور باشد و وراث او در ایران زندگی می‌کنند و یا بالعکس فردی که فوت شده است در ایران فوت کند و وراث او ساکن خارج از کشور باشند. در واقع تفاوت نمی‌کند، حتی اگر هر دوی آن‌ها یعنی هم متوفی و هم وراث در خارج از کشور ساکن باشند اما اموال آن‌ها در ایران باشد از این اصطلاح در چارچوب قانونی استفاده می‌شود و اصول و قوانین انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور برای آن‌ها به کار برده می‌شود.

اخذ گواهی انحصار وراثت متوفیان مقیم خارج از کشور

قانون کشور ما طوری طراحی شده است که برای اینکه بتوانیم به صورت کاملاً قانونی و زیر نظر مراجع مربوطه انحصار وراثت متوفی را انجام دهیم و اموال او را بین وراث با عدالت کامل تقسیم کنیم، نیاز به یک گواهی مبنی بر گواهی انحصار وراثت داریم، که در این قسمت درباره نحوه اخذ این گواهی به طور مفصل صحبت خواهیم کرد. پیش از این که در باب انحصار وراثت صحبت کنیم باید بگوییم که داشتن وکیل خانواده در طی کردن مراحل قانونی به شما بسیار کمک خواهد کرد و این روند را برای شما کوتاه‌تر و آسان‌تر می‌کند. انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور بدین صورت می‌باشد که ابتدا باید به کمک یک وکیل گواهی فوت متوفی را دریافت کنید. این گواهی به همراه دیگر مدارک شناسایی وراث متوفی باید تقدیم به شورای حل اختلاف شهری بشود.
شورای حل اختلاف آخرین محلی که فرد متوفی در آن ساکن بوده است را مشخص می‌کند که طی آن فرم مخصوص گواهی را دریافت می‌کنید. پس از آن نام و مشخصات تمامی کسانی که به عنوان وراث متوفی از وی ارث می‌برند و همچنین نسبت آن‌ها با فرد فوت شده را یادداشت می‌کند. قانون کشور ما ایران اینگونه تصریح می‌کند که فردی که ملیت ایرانی دارد اگر در کشور دیگری ساکن باشد از آنجایی که ملیت او ایرانی است باید از نظر احوال شخصیه مراحل قانونی را طبق قوانین ایران پیش ببرد. حال شاید برای شما این سؤال پیش بیاید که احوال شخصیه به چه اموری گفته می‌شود.

احوال شخصیه متوفی چگونه تعیین می‌شود؟

احوال شخصیه شامل اموری که مربوط به ارث و میراث و وصیت و ازدواج و طلاق و فرزند خواندگی است می‌شود. این امور در هر کجای این کره خاکی که حضور داشته باشید باید طبق قوانین کشور خودتان و ملیت اصلی‌تان یعنی ایران و ایرانی پیش برود. ارث نیز یکی از احوال شخصیه‌ای است که باید طبق قوانین کشور ایران پیش برود در نتیجه تفاوت نمی‌کند که شما مقیم ایران باشید یا خارج از ایران، در هر صورت باید قوانین ایران را در این باب بدانید و طبق آن مراحل انحصار وراثت و دریافت ارثیه خود را طی کنید. در واقع وقتی در باب انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور صحبت می‌کنیم تفاوتی ندارد که کدام یک از طرفین پرونده در خارج از ایران ساکن باشند، متوفی یعنی کسی که فوت شده است و یا وراث او یعنی اشخاصی که ارثیه به آن‌ها تعلق می‌گیرد یا حتی هر دوی آن‌ها می‌توانند خارج از کشور باشند اما این قوانین برای کسانی است که اموال آن‌ها در ایران باشد. در این صورت اموال آن‌ها طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران بین وراث متوفی تقسیم می‌شود.

انواع گواهی انحصار وراثت

گواهی انحصار وراثت نیز انواعی دارد بخشنامه‌ای که در در سال ۹۹ وزارت دادگستری ارسال شد بیان می‌کند که اگر فردی که فوت شده است اموالی بیشتر از ۵۰ میلیون تومان داشته باشد برای این ارثیه یک گواهی نامحدود صادر می‌شود و نیاز است که آگهی در روزنامه انتشار پیدا کند. اما اگر شخصی اموالش کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت محدود برای او صادر می‌شود و تفاوت این دو گواهی در مدت زمان صدور و انتشار آگهی آن را است.

اخذ گواهی انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور در صلاحیت کدام دادگاه است؟

قانون ایران برای کسانی که تبعه خارجی اما مقیم ایران هستند اینگونه بیان می‌کند که اگر این فرد در داخل ایران و یا در خارج از ایران فوت کند حصر وراثت اموال منقول و غیرمنقول او زیر نظر دادگاه‌های ایران به صلاحدید مسئولین مربوطه انجام می‌شود. برای تأیید این قانون ماده ۳۵۵ اینگونه بیان می‌کند قانون امور حسبی می‌گوید رسیدگی امور مربوط به ترکه اتباع خارجی توسط دادگاه‌های ایرانی انجام خواهد شد، اما برای صدور گواهی حصر وراثت این اتباع خارجی باید به دادگاه آخرین محل اقامت فردی که فوت شده است مراجعه کرد و این گواهی را از آن دادگاه دریافت کرد.
این امکان نیز وجود دارد که فردی که فوت شده است است مقیم ایران نباشد و اموال او در ایران باشد در این صورت صلاحیت رسیدگی به این امور با دادگاهی است که در حوزه آخرین محل اقامت متوفی باشد. در باب اینکه کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به امور انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور را دارد و بگوییم که ماده ۱۶ قانون این امر را به صورت واضح تفسیر کرده است. در این ماده بیان شده است که دادستان و تشکیلات دادگستری وظیفه حفظ حقوق ورثه غایب را به صورت کامل دارد. طی شدن مراحل نیز به این صورت انجام می‌شود که اگر وکیل داشته باشید وکیل قانونی شما مراحل را پیش خواهد بود اما اگر خودتان برای انحصار وراثت اقدام کرده‌اید باید مدارکی که نیاز است را به دفتر خدمات الکترونیک قضایی ببرید و از همانجا درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را بدهید.
شورای حل اختلافی که در آخرین محل اقامت متوفی قرار دارد برای صدور گواهی مذکور کاملاً دارای صلاحیت است. همچنین استشهادیه محضری نیز قبل از مراجعه کردن به دفتر قضایی از مهمات است. مدارک مهمی که باید به شورای حل اختلاف تحویل داده شود عبارتند از:

1. کپی برابر اصل شناسنامه وراث
2. گواهی فوت متوفی
3. فرم مخصوص انحصار وراثت که امضای شاهدین و وراث در آن ثبت شده باشد
4. کپی برابر اصل عقدنامه همسر متوفی
5. رسید گواهی‌های مالیاتی و همان مالیات بر ارث
6. برگه دادخواست گواهی انحصار وراثت

بعد از اینکه فردی فوت می‌کند و ورثه او در پی انحصار وراثت می‌افتند این انحصار وراثت مراحلی دارد که باید به صورت قانونی طی شود. بر این اساس باید ابتدا به کنسولگری ایران که در کشوری که فرد فوت کرده است قرار دارند مراجعه کنند و مدارک را به این اداره تسلیم کنند. بعد از اینکه سفارت و کنسولگری فوت فرد را تأیید کرد سیستم ثبت احوال ایران نیز باید گواهی فوت را اخذ کرده و به وراث تحویل دهد. بعد از اینکه گواهی فوت و تأییدیه کنسولگری را گرفتید باید به همراه یک وکیل مدارک مورد نیاز را به شورای حل اختلاف همان شهری که فرد متوفی آخرین بار در آنجا سکونت داشته است ببرید و پس از اینکه مدارک را تقدیم کردید اسامی کسانی که از فرد متوفی ارث می‌برند و همچنین نسبت آن‌ها مشخص شده را برای شورای حل اختلاف بیان کنید.
مرحله بعدی انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور اخذ برگه استشهادیه محضری حصر وراثت است برای این کار باید سه نفر از افرادی که همه وراث را می‌شناسند به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنند و یک فرم استشهادیه را پر کند در این فوت گواهی می‌کند که این وراث ادعای ورثه بودن متوفی را دارند چه کسانی هستند، سر آخر دفتر اسناد رسمی امضای این افراد را تصدیق و تأیید می‌‌کند. در مرحله بعدی باید مالیات بر ارثه فرد متوفی را پرداخت کنید برای این کار باید به اداره دارایی و مالیات آخرین محل سکونت فرد متوفی در ایران مراجعه کنید. مالیات بر ارث فقط برای کسانی است که مغازه، زمین، فروشگاه و یا اماکن دیگر تجاری را در اموال خود دارد که مالیات بر ارث به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

ارائه مدارک لازم توسط وراث

پس از اینکه این کار را هم انجام دادید باید مجدداً با وکیل و مدارکی که در دست دارید به شورای حل اختلاف مراجعه کنید تا یک دادخواست تنظیم کنید. بعد از اینکه دادخواست خود را تنظیم کردید، با پرداخت هزینه در یک روزنامه آگهی مبنی بر اینکه اگر متوفی به وراث دیگر دارد به دادگاه مراجعه کنند قرار می‌دهید تا مشخص شود که به جز شما آیا فرد متوفی به وراث دیگری نیز دارد یا خیر؛ پس از اینکه یک ماه از ثبت آگهی شما گذاشت و هیچکس به دادگاه مراجعه نکرد بدون اینکه نیاز به تشکیل مجدد دادگاه و حضور شما در آن دادگاه باشد قاضی گواهی حصر وراثت شما را صادر می‌کند. همانطور که گفته شد مراجعه کردن به دفاتر الکترونیک قضایی راه آسان‌تر و سریع‌تر است که امروزه به دلیل وصل شدن شورای حل اختلاف به این سیستم دیگر نگرانی‌ها در موضوع دیرکرد رسیدگی به امور برطرف شده است و به راحتی با ارائه مدارک مذکور در این سامانه شما می‌توانید مستقیماً به شورای حل اختلاف متصل شوید و امکان دادخواست انحصار وراثت خودتان را آنجا به ثبت برسانید اصل شناسنامه وراث یکی از مهم‌ترین مدارکی است که باید همراه خود داشته باشید. همچنین یک نفر از وراث می‌تواند به نمایندگی از بقیه وراث برای ارائه مدارک مربوط و انجام دادخواست به شورای حل اختلاف برود و نیاز به حضور همه وراث در شورای حل اختلاف نیست.

نقص مدارک ایرانیان در صورت عدم همکاری وراث مقیم خارج از کشور

برای ورثه‌ای که مقیم خارج از کشور هستند ممکن است این اتفاق پیش بیاید که مدارک آن‌ها کامل نباشد و این امر احتمالاً در نتیجه نبود آگاهی از شرایط و قوانین ایران و یا همکاری نکردن وراث دیگر در امر انحصار وراثت است. در هر صورت اگر مدارک مورد نیاز برای انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور کامل نباشد وکیلی که شما به او حق وکالت کامل داده‌اید مسئول است که مدارک مورد نیاز شما را از مراجع مربوطه استعلام و اخذ نماید. اگر نبود مدارک کافی به دلیل همکاری نکردن وراث دیگر باشد این عدم همکاری دلایلی دارد که ممکن است یکی از دلایل اختلافاتی که بین وراث وجود دارد باشد در این صورت نیز نگرانی در باب پیش‌برد امور در انحصار وراثت وجود ندارد زیرا وکیل مربوطه با اقدامات مورد نیاز سعی می‌کند که در اسرع وقت این گواهی انحصار وراثت را برای شما مشخص کند همچنین در قانون این نکته وجود دارد که اگر وراث دیگر با درخواست انحصار وراثت شما موافقت نداشته باشند و همکاری نکنند اختلالی در روند پرونده به وجود نمی‌آید چون هر کس به تنهایی می‌تواند انحصار وراثت خود را خواستار باشد.

اعطای وکالت به وکیل دادگستری از سوی ایرانیان مقیم خارج از کشور

همانطور که پیش از این گفتیم برای اینکه روند طی کردن مراحل قانونی انحصار وراثت و یا هر امر دیگری در دادگاه آسان‌تر و راحت‌تر طی شود داشتن وکیل می‌تواند بسیار مؤثر و کارآمد باشد وکلاً به دلیل اینکه دارای علم و آگاهی و تجربه در خصوص قوانین کشور و دادگاه‌های کشور هستند و همچنین می‌دانند که به چه اصولی باید انحصار وراثت و یا هر امر دیگری انجام شود بهتر از یک فرد عادی می‌تواند این روند را طی کند. خصوصاً برای کسانی که خارج از کشور هستند و با روند ایران و دادگاه‌ها و قوانین کشور آشنا نیستند و همچنین شاید شرایط حضور در ایران در طی مدت طی شدن فرایند نظارت وراثت برای آن وجود نداشته باشد بهترین راه گرفتن یک وکیل خبره دادگستری به عنوان نماینده است.
ورثه مقیم خارج از کشور با دادن وکالت به وکیل دادگستری به عنوان نماینده خود به وی این اجازه را خواهند داد که در امور موروثی دخالت کند و بتواند با داشتن وکالت از طرف ورثه مراحل و قوانین انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور را در دادگاه‌ها طی کند. برای اعطای وکالت به یک وکیل خبره دادگستری دو راه وجود دارد که امروز راه دوم آسان‌تر و بهتر است راه اول مراجعه به سفارت یا کنسولگری جمهوری اسلامی است در خارج از کشور قرار دارد و اعطای وکالت به یک وکیل در ایران است راه دوم ثبت نام در سامانه الکترونیک قوه قضاییه و اعطای وکالت به وکیل ساکن ایران امروزه راه دوم اجباری اعلام شده است و باید از خواب پرونده در این سامانه ثبت نام کنند البته در صورتی که این ثبت نام صورت بگیرد دیگر نیاز به مراجعه به سفارت نیست و کار راحت‌تر شده است در این مراکز در سامانه یک وکالت نامه الکترونیکی تنظیم می‌شود طرفین آن را امضا می‌کنند و به صورت رسمی تأیید می‌شود.

سخن پایانی

یک ایرانی مقیم خارج از کشور برای اینکه بتواند ارثیه خود را مطالبه کند باید بداند که انحصار وراثت ایرانیان مقیم خارج از کشور طبق قوانین کدام کشور طی می‌شود، کشوری که در آن ساکن است یا کشوری که ملیت او است. دانستن این امر باعث می‌شود که شما از همان ابتدا بدانید که در کدام کشور باید این روند را شروع کنید. همچنین داشتن یک وکیل خبره و پایه یک دادگستری به شما کمک می‌کند روند را سریع‌تر و با نتیجه بهتر طی کنید طبق قانون کشور ایران تمام کسانی که ملیت ایرانی دارند چه در ایران ساکن باشند در خارج از ایران باید طبق قوانین کشور ایران امور انحصار وراثت خود را پیگیری کنند. در این خصوص می‌توانید از کارشناسان مجموعه ما از طریق شماره تلفن 02122097090 مشاوره دریافت کنید و با استفاده از خدمات ما فرآیند انحصار وراثت را به سادگی طی کنید.