در موضوعات و پرونده های مختلف، بالاخص موضوعات کیفری، بحث شهادت از اهمیت بالایی برخوردار است. متنی که پیش رو دارید در ارتباط با موضوعی مهم در بحث شهادت است. شهادت کذب و جرم شهادت کذب . با ما همراه باشید.
شهادت کذب
هنگامی که شخصی در مورد یک موضوع اطلاع دارد و مدارک برای دادگاه کافی نباشد از شهادت فرد مطلع که یکی از ادله اثبات حین دعوا می‌باشد، استفاده می‌شود.
در این هنگام فرد ممکن است از بیان واقع خودداری کند. به عبارتی، شهادتی بر خلاف واقع در دادگاه اظهار نماید. که شهادت کذب نامیده می‌شود. جرم شهادت کذب از مصادیق قانون مجازات اسلامی و از جرایم غیر قابل گذشت می‌باشد. به این معنا که حتی با گذشت شاکی خصوصی جنبه عمومی جرم پابرجا می ماند. فرد خاطی از طرف دادستان به نماینده کل جامعه تحت تعقیب و مجازات قرار می‌گیرد. اگر بابت جرم شهادت، مجرم شناخته شدید حتما با وکیل کیفری مشورت کنید .
شرایط تحقق جرم شهادت کذب
برای تحقق جرم شهادت کذب لزوم برخی شرایط ضروری می‌باشد. در صورت فقدان هر کدام از این موارد جرم محقق نمی شود. در نتیجه فرد نیز مجازات نمی‌شود. اما در صورت اثبات همه شرایط فرد مجازات می شود و حکم صادره بر مبنای شهادت دروغ نیز باطل می‌گردد. طبق ماده ۲۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی شاهد ملزم به جبران خسارت نیز می‌باشد. شرایط مورد نیاز برای تحقق شهادت دروغ عبارت اند از:
- شهادت دروغ باید نزد مقام ذیصلاح استماع شود. سایر افراد از شمول ماده ۶۵۰ خارج می‌باشند. در صورت ادای شهادت نزد افرادی خارج از افرادی که صلاحیت لازم در این زمینه را دارند، جرم تحقق نمی‌یابد.
- ادای شهادت حتما باید در دادگاه انجام شود. در صورت ادای شهادت دروغ در خارج از مکان‌هایی که نام دادگاه بر آنها صدق می‌نماید جرم محقق نمی شود. همچنین مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات نمی‌باشد.
- مهم ترین عنصر چنین جرمی اثبات این است که، شهادت شاهد در دادگاه دروغ می‌باشد. در واقع در صورتی می‌توان از تحقق چنین جرمی سخن به میان آورد که با مدارک معتبر و موثق این اثبات، نمایان شود.
مجازات جرم شهادت کذب
برای مجازات جرم شهادت کذب رویه قضایی و قانون گذاری کشورها متفاوت است. برخی کشورها مجازات‌های سنگین‌تری به نسبت سایر کشورها برای این موضوع در نظر گرفته اند. در کشور ما این جرم تحت شمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی قرار می‌گیرد. این ماده اذعان می دارد: هر کس که در دادگاه و نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به سه ماه و یک روز حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.
توجه داشته باشید که این مجازات تنها مربوط به جنبه کیفری جرم نیست. در صورت ایراد خسارت به طرفین به دلیل شهادت دروغ شاهد، وی ملزم به جبران خسارت وارده به شخصی که ضرر کرده است نیز می‌باشد.
مرور زمان در جرم شهادت کذب
همانطور که می‌دانید مرور زمان به مدتی می‌گویند که پس از گذشت آن جرم مورد تعقیب قرار نگرفته و یا مجازات اجرا نمی‌شود. به این معنی که مثلا حتی اگر جرمی تحقق یابد و مجرم آن طی مدتی دستگیر نشود، پس از انقضای آن مدت دیگر مجرم مورد تعقیب قرار نمی‌گیرد. می‌گویند جرم مشمول مرور زمان شده است. مرور زمان نیز به سه دسته تقسیم می گردد:
مرور زمان تعقیب
زمان صدور حکم
مرور زمان اجرای حکم.
جرم شهادت کذب مشمول مرور زمان تعقیب می شود. این جرم، از جمله جرایمی می‌باشد که پس از انقضای مدت یک سال طرح دعوی توسط کسی که شهادت کذب داده است شنیده نمی شود. به عبارتی مشمول مرور زمان می‌شود.
منع تعقیب جرم شهادت کذب
قرار منع تعقیب یکی از قرارهای نهایی صادره توسط دادگاه می‌باشد. بنا بر ماده ۲۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی در دو مورد صادر می‌شود:
- نخست در صورتی که عمل ارتکابی توسط متهم جرم نیست
- دوم در صورتی که مدارک کافی برای اثبات ارتکاب جرم مورد نظر توسط متهم وجود ندارد.
در جرم شهادت کذب نیز در صورتی که مدارکی که برای اثبات کذب بودن شهادت شاهد به کار گرفته می‌شود کافی نباشد و دادگاه را به این نتیجه که جرم محقق شده است نرساند، قرار منع تعقیب صادر می‌شود. در واقع عدم اثبات جرم ارتکابی توسط مجرم و ادامه تعقیب جزایی با اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها نیز در تضاد است. این موضوع موجب می‌شود افراد به محض صدور قرار منع تعقیب از هر گونه محاکمه و مجازات در امان بمانند.
توجه داشته باشید که در صورت پیدا شدن مدارک جدید برای اثبات جرم شهادت کذب متهم دوباره قابل تعقیب و پیگیری می‌باشد. به عبارتی، صدور دوباره قرار منع تعقیب برای آن دسته از قرار هایی است که به دلیل محقق نشدن جرم صادر شده اند. همچنین قرار منع تعقیب قابل اعتراض به مدت ده روز توسط اشخاص مقیم ایران و قابل اعتراض به مدت یک ماه توسط خاجیان می‌باشد و در صورت قطعی شدن قرار پس از اعتراض، قرار اجرا می‌شود.
نظریه مشورتی در جرم شهادت کذب
یکی از نظریه های مشورتی در زمینه جرم شهادت کذب در تاریخ ۲۷/ ۰۴/ ۱۴۰۰ به شماره ۴۲۳ / ۱۴۰۰/ ۷ صادر شده است. در این رای پرسش شده است که جرم شهادت کذب که نزد مقام رسمی شورای حل اختلاف و یا دادسرا ادا شود مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی می باشد و یا از آن خارج است؟
که در پاسخ این طور آمده که عموم و اطلاق ماده ۶۵۰ قانون تعزیرات همه مقامات رسمی مشغول در دادسرا را شامل شده و ادای جرم شهادت کذب نزد این افراد مشمول این ماده است. دوما برای ادای شهادت نزد مقامات شورای حل اختلاف نیز با توجه به اداره امور این واحد زیر نظر قاضی دادگستری منصوب از طرف رئیس قوه قضاییه، این واحد مرجع قضایی رسمی می‌باشد. ادای شهادت نزد مقامات رسمی شورای حل اختلاف نیز تحت شمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی می‌باشد.
رای وحدت رویه جرم شهادت کذب در دادسرا
یکی از رای های وحدت رویه صادر شده در مورد جرم شهادت کذب در دادسرا رای شماره ۳۷۰۰ در تاریخ ۶/ ۷/ ۱۳۳۷ می‌باشد. در این سال اختلافی بین شعبه هشتم و شعبه دوم دیوان عالی کشور در مورد تجویز اعاده دادرسی پیش آمد. به این نحو که شعبه هشتم معتقد بود که در صورت صدور حکم قطعی بر محکومیت شاهد می‌توان اعاده دادرسی را تجویز کرد. در حالی که شعبه دوم امعان نظر داشت که تصدیق گواهان مبنی بر ادای شهادت بر اثر ضعف و ناتوانی موجب تجویز اعاده دادرسی است. که در این مورد اختلافی رای وحدت رویه صادر شد. مبنی بر اینکه بنا بر ماده ۴۶۶ آیین دادرسی کیفری اعاده دادرسی در صورت صدور حکم قطعی تجویز می‌شود و رای شعبه هشتم صحیح می‌باشد.
