جرم و جنایت در هر جامعه‌ای وجود دارد و این اعمال خشونت‌آمیز ممکن است به صورت سهوی یا عمدی اتفاق بیافتد. برای هر کدام از موارد جرم و جنایت قانون‌هایی خاص و دقیق تعیین شده است که در دادگاه به عمدی و سهوی بودن آن‌ها رسیدگی می‌شود. نقص عضو یکی از مواردی است که در صورت عمدی بودن آن مجرم باید مجازات شود که این مجازات قصاص عضو می‌باشد و برای اجرای قصاص می توان با یک وکیل مجرب مشاوره گرفت. در این مقاله به طور کامل به بررسی اینکه قصاص عضو چیست می‌پردازیم پس با ما همراه باشید و مطالب را تا پایان همراهی کنید.
قصاص در واقع به معنای تاوان گرفتن یا انجام دادن مثل جنایت و کیفری است که جانی به آن محکوم می شود و باید آن مجازات برابر با جنایت او باشد به عبارت دیگر جنایت ممکن است نسبت به عضو صورت گیرد و یا نسبت به جان که در صورتی که عمل جنایت عمدی باشد مرتکب قصاص می شود و اگر غیر عمدی باشد می توان از طریق مشورت با وکیل دیه درخواست کرد تا در خصوص دریافت دیه از مرتکب جرم راهنمایی های لازم را انجام دهد.توجه داشته باشید اگر جرم نسبت به اعضا باشد مجرم محکوم به مجازات قصاص عضو می شود ولی اگر جرم باعث قتل عمد انسانی بشود مرتکب به مجازات قصاص نفس یا جان محکوم می گردد که قصاص نفس و شرایط اعمال آن در قانون بیان شده است .
رسیدگی به این جرایم منجر به مجازات قصاص در صورتی که مجنی علیه یا صاحبان حق قصاص از فرد مرتکب شکایت نمایند و یا دادستان جرم را اعلام کند رسیدگی و تحقیقات در خصوص پرونده در دادسرا آغاز می شود و در صورتی که منجر به صدور حکم قصاص بشود بر طبق قانون باید اجرا بشوند .
به همین دلیل در این مقاله به بررسی اجرای قصاص عضو و نحوه اجرای قصاص عضو می پردازیم .
قصاص عضو چیست؟
شنیدن قصاص در ذهن همه ما کلمه اعدام را تداعی می‌کند، اما باید بدانید که اعدام زیرمجموعه قصاص است. قصاص اعضا یعنی اینکه اگر شخصی عمدی مرتکب جرم شود و به هرکدام از اعضای بدن فرد مقابل خود آسیب وارد کند، باید قصاص عضو گردد.
این جرم ممکن است، سبب ایجاد جراحت‌های عمیق، نقص‌عضو و … در فرد دیگر شود که در قانون میزان جراحت اندازه‌گیری می‌شود و همان قسمت از بدن مجرم به همان اندازه مورد قصاص می‌گیرد یعنی اگر مجرم با جنایت خود سبب قطع عضو فرد دیگری شود، در این نوع قصاص همان عضو را از دست خواهد داد.
البته گاهی اوقات شخص آسیب‌دیده به‌جای قصاص، دیه دریافت می‌کند و این قصاص انجام نمی‌گیرد. همچنین در مواردی که امکان انجام قصاص اعضا وجود نداشته باشد، دادگاه این قصاص را به صورت‌های دیگری اجرا می‌کند.
اجرای این حکم شرط و شروط‌ها و قواعد خاص خود را دارد که وکیل کیفری حاذق و کاربلد نسبت به تمام شرایط آن آگاه است.
شرایط اعمال قصاص عضو
اعمال هر قانون و هر نوع قصاص دارای شرایط خاصی است که این شرایط برای همه یکسان است. برای قصاص اعضا شرایط متعددی در قانون وجود دارد که در ادامه برخی از آن ها را لیست کرده‌ایم:
- باید عضوی که مورد قصاص قرار می‌گیرد، یکسان باشد. به‌عنوان‌مثال اگر انگشت دست چپ توسط جانی آسیب‌دیده است، همان انگشت دست مجرم مورد آسیب قرار بگیرد.
- قصاص اعضا باید بدون آسیب به دیگر اندام‌های بدن انجام بگیرد. حتی اگر احتمال رسیدن آسیب و خطر به دیگر اندام‌های مجرم وجود داشته باشد، قصاص قابل انجام نیست.
- در زمان قصاص اعضا مقدار آسیب جانی و مجرم یکسان است.
- اگر مجرم به عضو ناسالم یک فرد آسیب وارد کند، نمی‌توان قصاص اعضای سالم جانی را انجام داد. یعنی اگر جانی به یک عضو فلج و یا ناقص آسیب وارد کند و همان عضو در بدن خود جانی سالم است، نمی‌توان قصاص را انجام دارد.
- در زمان قصاص باید به محل و طرف قرارگیری عضو در بدن دقت شود. به‌عنوان‌مثال اگر مجرم به دست سمت چپ فرد مقابل آسیب‌زده است، باید همان دست طرف چپ مورد قصاص قرار بگیرد.
- یکی دیگر از شرایط انجام قصاص اعضا این است که نمی‌توان قصاص یک عضو اصلی را در برابر یک عضو فرعی انجام داد.
- اگر عضو شخص آسیب‌دیده خود از قبل دارای نقص باشد، در زمان قصاص اعضا نمی‌توان عضو سالم مجرم را مورد قصاص قرار داد.
البته قصاص اعضا دارای ریزه‌کاری‌های زیادی است که در صورت نیاز می‌توان به یک وکیل دادگستری در تهران مراجعه کرد تا با بررسی کامل شواهد و مدارک شما را به بهترین شکل راهنمایی کند.
نحوه اجرای قصاص عضو
طبق توضیحات قبل اگر مجرم به طور عمد به اعضای شخص دیگری آسیب بزند و منجر به قتل او نشود، حکم قصاص اعضا برای او انجام می‌شود. البته این قصاص به‌راحتی انجام نمی‌گیرد و در اجرای آن حساسیت‌ها و موارد مختلفی موردتوجه است که هرکدام در نوع اجرای قصاص نقش مهمی دارند. در ادامه نحوه اجرای قصاص اعضا که پس از قطعی شدن حکم قصاص صادر می‌شود را مورد بررسی قرار داده‌ایم:
- ابزاری که برای اجرای قصاص اعضا موردنیاز است، باید تیز، کاملاً بهداشتی و مناسب برای اجرای حکم باشند.
- تساوی در اجرای حکم بسیار مهم است به همین دلیل محل جراحت به طور دقیق اندازه‌گیری می‌شود تا مساوات به طور کامل رعایت گردد.
- درصورتی‌که عضو مورد قصاص مو داشته باشد، باید موهای اضافه تراشیده شوند.
- به دلیل آنکه قصاص اعضا با درد همراه است، مجرم باید محکم بسته شود تا حرکت نکند. معمولاً او را به چوب… می‌بندند تا در زمان اجرای حکم آسیب بیشتری به مجرم وارد نشود.
این موارد نشان می‌دهد که در قوانین اسلامی اجرای احکام و قصاص با حساسیت بالایی انجام می‌گیرد و وکیل کیفری نسبت به قوانین آگاهی کامل‌تر و جامع‌تری دارد بنابراین اگر نیاز به مشاوره در این زمینه دارید، به دفتر یک وکیل پایه یک مراجعه کنید.
اجرای قصاص عضو و انواع آن
افراد زیادی ممکن است، بر اساس یک تصمیم اشتباه مرتکب جنایت‌های وحشتناکی شوند و این امر به دلیل عدم کنترل خشم و تصمیم‌گیری در زمان عصبانیت است. همان‌طور که گفته شد، قصاص اعضا با شرایط خاصی انجام می‌شود و دراین‌بین مجرم هرکسی می‌تواند باشد.
قصاص بر دو نوع قصاص نفس یا جان و قصاص عضو تقسیم می گردد که قصاص عضو زمانی که جنایت عمدی یا جرم عمدی نسبت به اعضای بدن فرد دیگری وارد گردد اعمال می شود جنایت بر عضو از قطع یکی از اعضای بدن تا خراشیدگی سطحی را شامل می شود که باید در هر صورت فرد مجرم باید عمد و آگاهی از عمل خود داشته باشد و گرنه به مجازات دیه یا تعزیر محکوم می شود که در واقع مجازات قصاص عضو بر طبق قانون مجازات اسلامی تقاضای مجنی علیه یا ولی او و در صورت وجود سایر شرایط منجر به قصاص عضو می شود که شرایط قصاص عضو در قانون مجازات اسلامی بیان شده است که در صورت وجود آن ها قصاص اجرا می شود .
به عنوان مثال : تصادفات رانندگی هرچند منجر به قطع عضو گردد چون جرمی غیر عمدی است مجازات قصاص اعمال نمی شود بلکه راننده مقصر باید دیه پرداخت کند و در صورت عدم توانایی پرداخت دیه به مجازات حبس محکوم می گردد .(در مواردی می‌توان از تبدیل حبس به جزای نقدی استفاده کرد) .ولی اگر فردی دیگری را مورد ضرب شتم قرار دهد و منجر به آسیب جسمی دیگری شود قصاص می شود چون این جرم عمدی می باشد .
در زمان اجرای این قصاص تمام تلاش این است که بیشتر از حد مشخص شده به مجرم آسیب وارد نشود بنابراین برای اجرای حکم دسته‌بندی‌های متعددی را انجام داده‌اند که در ادامه شما را با برخی از آن ها آشنا خواهیم کرد:
اجرای قصاص عضو زن باردار
حکم صادر شده ممکن است، برای یک زن باردار باشد که طبیعتاً به دلیل وجود جنین حساسیت بیشتری برای آن در نظر گرفته‌اند. اگر حکم قصاص اعضا برای زن باردار صادر شود، اجرای آن زمانی انجام می‌گیرد که به جنین و نوزاد آسیب وارد نشود. یعنی اگر با اجرای قصاص آسیب و خطری نوزاد یا جنین را تهدید کند، این حکم تا زمان برطرف‌شدن خطر و آسیب به تأخیر می‌افتد. پس برای اجرای این حکم در خصوص زن باردار سلامت جنین از هر چیزی مهم‌تر است بنابراین احتمال به تعویق افتادن حکم بسیار متداول است.
اجرای قصاص عضو برای فرد مریض
ممکن است، شخصی که به اعضای فرد دیگر آسیب‌زده است، بیمار باشد که در چنین شرایطی زمان اجرای این حکم باتوجه‌به شرایط بیمار تعیین می‌شود.
اگر اجرای قصاص سبب آسیب رسیدن به دیگر اعضای مجرم شود و یا ترس و استرس شرایط بیماری را وخیم‌تر کند، زمان قصاص به تعویق خواهد افتاد، اما اگر بتوان این موارد را بر طرف کرد و اجرای قصاص بر بیماری شخص اثر نگذارد، حکم در موعد مقرر شده اجرا خواهد شد.
قصاص عضو مرد در مقابل زن چگونه است؟
قانون اسلام برای قصاص عضو در مردان و زنان مسلمان شرایط کاملاً یکسانی را فراهم کرده است و دراین‌بین اگر مردی به طور عمد به اعضای بدن یک زن آسیب وارد کند، محکوم به قصاص اعضا می‌باشد.
البته برای اجرای حکم، توجه به شرایط مختلف لازم و ضروری است که در ادامه یکی از این شرایط را مورد بررسی قرار داده‌ایم:
اگر زنی حکم قصاص اعضا مردی را داشته باشد، درصورتی‌که میزان دیه عضو ناقص شده به‌اندازه یک‌سوم و یا بیشتر از دیه کامل باشد، زن باید نصف دیه عضو آسیب‌دیده را به مرد پرداخت کند تا حکم برای مرد صادر و اجرا گردد.
این حکم و دستور نیز برای زن غیر مسلمانی که توسط مرد غیرمسلمان مورد آسیب قرار گرفته است، صدق می‌کند. اما در شرایطی که اعضای بدن یک زن مسلمان توسط یک مرد غیرمسلمان به‌صورت عمدی آسیب‌دیده باشد، برای اجرای قصاص اعضا نیازی به پرداخت دیه نخواهد بود.
نحوه اجرای قصاص عضو
اجرای قصاص عضو باید تحت شرایطی که در قانون مجازات اسلامی بیان شده صورت گیرد به دلیل آنکه هدف قانونگذار این است که کمترین آزار به فرد مجرم برسد و اسیبی که در مجازات قصاص به فرد مجرم وارد می شود باید برابر با آسیبی که به فرد دیگر وارد کرده است باشد .
– اجرای قصاص عضو باید با ابزار قطع و جرح تیز ، غیر آلوده و مناسب با اجرای قصاص باشد .
– مجازات قصاص باید با جنایت انجام شده برابر باشد برای رعایت تساوی باید حدود جراحت کاملا اندازه گیری شود .
– اگر زن باردار به مجازات قصاص عضو محکوم شود و در اجرای قصاص قبل و یا بعد از وضع حمل احتمال تلف یا اسیب به به طفل وجود داشته باشد قصاص تا از بین رفتن خطر احتمالی به تعویق می افتد .
– اگر مرتکب بیمار باشد یا شرایط زمان و مکان به گونه ای باشد که در قصاص بیم یا ترس سرایت به جان یا صدمه دیگری باشد اگر امکان رفع مانع وجود داشته باشد قصاص اجرا می شود ولی اگر نتوان موانعی که موجب عدم اجرای حکم قصاص می شود را رفع کرد مجازات قصاص به تاخیر می افتد .
لازم به ذکر است که بر طبق قانون مجازات اسلامی زمانی که عضو مرتکب جرم قصاص می شود باید بدون بی هوش کردن یا بی حس کردن عضو انجام شود مگر اینکه زمانی که جنایت انجام شده د حال بی هوشی یا بی حسی دیگری اتفاق افتاده باشد و همچنین مداوا یا بی هوش کردن مرتکب و بی حس کردن عضو او پس از اجرای قصاص جایز است .
به عنوان مثال در خصوص دیه چشم اگر فردی به عمد چشم انسان دیگری را نابینا کند به مجازات قصاص عضو محکوم می شود و چشم مرتکب نیز توسط قصاص کننده نیز چشم مرتکب را نابینا می کند.
شرایط گذشت از قصاص
قصاص اعضا نتیجه یک جنایت عمدی محسوب می‌شود پس دارای شاکی خصوصی است که اگر رضایت ندهد، حکم به طور دقیق اجرا می‌شود. اما شرایطی نیز وجود دارد که امکان انجام قصاص برای مرتکب وجود ندارد و به دیه و حبس محکوم می‌شود.
در برخی از موارد نیز شخص آسیب‌دیده قبول می‌کند که با دریافت دیه از مرتکب از قصاص گذشت کند. همه این موارد دارای مراحل قانونی است و به همین سادگی قابل‌اجرا نمی‌باشد بنابراین در چنین شرایطی داشتن یک وکیل کیفری در کنار خود که تمام این موارد را به‌خوبی می‌داند و سال‌ها در این زمینه به تحصیل و کسب مهارت پرداخته است، لازم و ضروری است.
نکات تکمیلی در خصوص قصاص عضو
قصاص اعضا به طور دقیق انجام می‌شود بنابراین وجود شرایط و قواعد مختلف در اجرای آن امری کاملاً ضروری است که در ادامه برخی از موارد را در راستای تکمیل کردن موضوع خود لیست کرده‌ایم:
اگر مجرم جنایت‌ها و آسیب‌های متعددی را به فرد مقابل خود به طور عمد وارد کند، همه این موارد به طور جداگانه بررسی می‌شوند و قصاص برای همه آن ها قابل‌اجراست. این تصمیم مجنی علیه است که قصاص همه اعضا را می‌خواهد یا خیر. ممکن است، برخی از جنایت‌ها را گذشت کند یا در بعضی از موارد با مجرم مصالحه کند.
در مواردی که اجرای قصاص اعضا به طور کامل وجود نداشته باشد، مجرم باید دیه عضو آسیب‌دیده فرد مقابل خود را پرداخت کند. به‌عنوان‌مثال مجرم دودست مجنی علیه را قطع کرده است و خود یک‌دست دارد. در چنین مواردی قصاص انجام می‌شود و دیه عضوی که قصاص آن قابل انجام نیست باید توسط مجرم پرداخت شود.
اجرای قصاص باید بدون بیهوش و بی حس کردن فرد مجرم انجام می‌گیرد. اما اگر جنایت در زمان بیهوشی فرد صورت‌گرفته است، مجرم را می‌توان بیهوش کرد تا شرایط به طور کامل یکسان باشد. البته پس از آن که حکم قصاص اعضا اجرا شد، می‌توان برای مداوای مجرم اقدام کرد و او را بیهوش و یا محل موردنظر را بی حس کرد.
اگر در زمان اجرای قصاص اعضا، مجرم تکان بخورد و حرکت‌های خود او سبب شود که آسیب بیشتری از مقدار مشخص شده ببیند، هیچ کسی مقصر نیست. اما اگر به دلایل دیگری به مجرم آسیب بیشتری وارد شود، قصاص کننده و یا هر شخص دیگری که مقصر بوده است باید دیه را بپردازد و یا قصاص اعضا شود.
اگر مجرم به اعضای چند نفر آسیب رسانده باشد و بتوان حکم را اجرا کرد، قصاص انجام می‌گیرد، اما اگر امکان قصاص تمام اعضایی مجرم وجود نداشته باشد، شرایط فرق می‌کند. به این صورت اولین کسی که جنایت علیه او انجام‌گرفته است، قصاص را انجام می‌دهد و برای نفرات بعدی اگر امکان انجام قصاص نباشد، دیه و تعزیر برای مجرم در نظر گرفته می‌شود.
مجازات های اصلی مطرح در قانون مجازات اسلامی به چهار قسم تقسیم می گردد که عبارتند از : مجازات تعزیری، مجازات حدی، دیه و قصاص که با توجه به نوع جرم و شرایط وقوع آن مقام قضایی به یکی از آن ها فرد مرتکب را محکوم می نماید .
کلام پایانی
انجام هرگونه جرمی در قوانین اسلامی دارای مجازات است که آسیب‌زدن به اعضای بدن افراد دارای قصاص است پس اگر شخصی با انجام هر جرم و جنایتی سبب نقص‌عضو، ازکارافتادگی و … هر عضو از بدن افراد دیگر شد، باید قصاص اعضا گردد که دارای شرایط و قوانین متعددی است.
اجرای قصاص در زنان باردار، بیمار و … با یکدیگر فرق دارد و در شرایط خاصی انجام می‌گیرد. در این مقاله به طور کامل به بررسی قصاص عضو پرداختیم که امیدواریم موردتوجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.
منبع: گوگل
