حذف نام همسر از شناسنامه، دغدغه خیلی از مردان و زنانی است که طلاق گرفته‌اند و تمایل دارند در شناسنامه ایشان نامی از همسر سابق و طلاق و ازدواج قبلی نباشد. البته برای مردان ماجرا کمی ساده‌تر از زنان است. ازدواج همواره به عنوان یکی از ابزارهای حفظ و بقای جامعه و ادامه نسل‌ها و نیز یکی از ابزارهای رسیدن به سعادت و خوشبختی افراد شناخته شده است. اما گاهی زندگى زن و مرد به بن‌بست می رسد و اقدام به طلاق توافقی می‌کنند یا از طریق وکیل خانواده برای جدایی اقدام می‌نمایند. در این مقاله در خصوص حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق بیشتر توضیح داده خواهد شد.
تنها قانون حذف نام همسر سابق از شناسنامه ماده ۳۳ قانون ثبت احوال می شود که مقرر کرده است: « کلیه وقایع ازدواج و طلاق یا مرگ زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح ذیل انعکاس خواهد یافت:
- در المثنی شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق و یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن ،
- تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است منعکس خواهد شد.
- ازدواج و طلاق غیر مدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.»
فقط زن و شوهرانی که بین ایشان نزدیکی واقع نشده باشد، پس از طلاق می توانند در شناسنامه المثنی نام همسر قبلی و ازدواج و طلاق مربوط به آن را از بین ببرند. اما علی رغم اطلاق ماده قانونی مذکور که شامل مردان و زنان می شود، سازمان ثبت احوال در بخش نامه ۴۳۲۰/۱ مورخ ۱۳۷۰/۱۰/۱۴ فقط در المثنای شناسنامه زن در صورت مدخوله نبودن، ازدواج و طلاق سابق را حذف می کرد و اگر زوج برای تعویض شناسنامه به استناد حکم دادگاه مراجعه می کرد درخواست او را نمی پذیرفتند اما این بخش نامه بر طبق دادنامه شماره ۱۸۳ مورخ ۸۱/۶/۱۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری ابطال گردیده است.
طلاق توافقی
بسیاری از افراد در هنگام جدایی تصمیم می‌گیرند به صورت توافقی از یکدیگر جدا شوند. طلاق توافقی فرآیند طلاق را سریعتر خواهد کرد اما در این نوع طلاق، روند پاک کردن نام همسر از شناسنامه با سایر طلاق‌ها تفاوتی وجود ندارد. معمولا افراد پس از طلاق حتی بعد از طلاق ایرانیان خارج از کشور به فکر پاک نمودن نام همسر خود می‌افتند. در این اتفاق فرقی بین زوج و زوجه وجود ندارد البته نکاتی وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد. در بیشتر مواقع حذف نام همسر پس از ازدواج مجدد صورت می‌گیرد و همانطور که گفتیم به طلاق توافقی ارتباطی نخواهد داشت اما در برخی از موارد مانند دوشیزه بودن نیازی به ازدواج مجدد نخواهد داشت. در ادامه سعی کرده‌ایم شما را با نکات مرتبط با پاک کردن نام همسر آشنا کنیم پس همراه ما باشید.
طلاق بعد از رابطه جنسی:
در این حالت یعنی فرضی که بین زوجین رابطه جنسی برقرار باشد اداره ثبت احوال از دادن المثنی بدون ذکر نام همسر سابق خودداری می کند. رویه عملی دو راه را پیشنهاد می کند:
- زنی که خواهان حذف نام همسر سابق است باید مردی را بعنوان خواستگار خود معرفی کرده و با مراجعه به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق گواهی سردفتر را مبنی بر خواستگاری و تمایل به عقد از سوی طرفین به ثبت احوال ارائه دهد. در این صورت ثبت احوال نسبت به دادن المثنی بدون ذکر نام همسر سابق اقدام خواهد کرد.
- چنانچه زن مدخوله نباشد با گواهی پزشکی قانونی یا حکم دادگاه می توان مستقیما به ثبت احوال مراجعه و با تکمیل فرم های مربوطه تقاضای صدور المثنی نمود. در این صورت نام همسر سابق در شناسنامه درج نخواهد شد. این حکم درمورد مرد نیز جاری خواهد بود.
طرح دعوا به طرفیت ثبت احوال با خواسته الزام ثبت احوال به دادن المثنی شناسنامه و حذف نام همسر سابق از شناسنامه. دادگاه صالح همان دادگاه محل صدور شناسنامه خواهد بود. معمولا این ادعا به همراه ادعای فقدان شناسنامه طرح می گردد. با صدور حکم دادگاه و ارائه آن به ثبت احوال ُ اداره مزبور مکلف به اجرای حکم دادگاه خواهد بود.
موسسه حقوقی بین المللی عدالت آریایی با بهره گیری از بهترین وکیل کلاهبرداری تهران تا انتهای مسیر حقوقی همراه شماست.
نکاتی در مورد حذف نام همسر سابق از شناسنامه
هنگامی که زوجین از یکدیگر طلاق گرفته باشند و خواهان حذف نام همسر خود می‌باشند تنها درصورتی می‌توانند نام همسر سابق خود را از شناسنامه پاک نمایند که نام همسر دوم آنها به صورت رسمی ثبت شده باشد. پس از ثبت شدن می‌توانند با مراجعه به ثبت احوال، فرایند حذف نام همسر سابق خود را انجام دهند اما برای این کار نکاتی وجود دارد که باید به آنها توجه شود به همین دلیل می‌توانید از بهترین وکیل پایه یک دادگستری در تهران استفاده کنید تا کار شما در سریع‌ترین زمان ممکن انجام بگیرد. در ادامه نکات مهم را برای شما ذکر می‌کنیم:
1- حذف نام همسر سابق زمانی امکان پذیر است که نام همسر دوم در شناسنامه فرد ثبت شده باشد. بنابراین تنها با معرفی فرد نمی‌توان از این قانون استفاده کرد.
2- حذف نام همسر سابق به این دلیل پس از ازدواج دوم انجام می‌گیرد تا امکان مخفی کاری وجود نداشته باشد. با این کار همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواهد شد.
3- این قانون برای همسر دوم امکان پذیر است اما برای ازدواج‌های بعدی اختلاف نظر وجود دارد.
اقدام از طریق دادگاه و وکیل
شاید برای شما پیش آمده باشد که از همسر خود جدا شده باشید و بخواهید برای پاک کردن نام آن اقدام نمایید. برای این کار زوجین می‌توانند به دادگاه محل صدور شناسنامه مراجعه کرده و درخواست خود را برای حذف نام همسر سابق ارائه دهند. در این پروسه دادگاه برای حذف کردن یا نکردن نام همسر سابق تصمیم خواهد گرفت. شما می‌توانید برای حل بسیاری از مشکلات خانوادگی خود از مشاوره خانواده کمک بگیرد تا مشکلات خانوادگی شما سریعتر حل شود.
حذف نام همسر در صورت فرزند دار بودن
بسیاری از افراد پس از جدایی و طلاق چه طلاق به درخواست زوج باشد یا به درخواست زوجه به فکر حذف نام همسر می‌افتند. باید به اطلاعتان برسانیم که قانون حذف نام همسر برای افرادی که طلاق گرفته‌اند و صاحب فرزند می‌باشند نیز صدق می‌کند. زن مطلقه می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کرده و نام همسر خود را از شناسنامه پاک نماید اما باید توجه داشت که پاک کردن نام فرزند امکان پذیر نخواهد بود. همچنین نمی‌توانید نام پدر یا مادر را از شناسنامه فرزند حذف نمود بلکه تنها حذف کردن نام همسر امکان پذیر است. بنابراین قانون برای حذف نام همسر افرادی که دارای فرزند هستند، منعی ندارد و افراد با مراجعه به ثبت احوال می‌توانند برای این کار اقدام نمایند.
تاثیر عدم نزدیکی در حذف نام همسر
از اقداماتی که به وسیله آن می‌توان پس از طلاق توافقی یا دیگر طلاق‌ها برای حذف نام همسر اقدام کرد می‌توان به عدم نزدیکی با همسر سابق اشاره کرد. در این امر تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد و هر کدام از آنها می‌توانند به سازمان پزشکی قانونی مراجعه کرده و پس از معاینات پزشکی، گواهی پزشکی قانونی که دال بر عدم نزدیکی می‌باشد را دریافت کنند. هنگامی که گواهی دریافت شد باید با مراجعه به ثبت احوال برای صدور شناسنامه المثنی اقدام نمایند.
گواهی تجرد
برخی از افراد برای اقدامات سودجویانه و فریب کارانه دست به حذف نام همسر خود می‌کنند به همین دلیل طرفین به سازمان ثبت احوال مراجعه کرده و برای اخذ گواهی تجرد اقدام می‌نمایند. گواهی تجرد براساس درخواست خود شخص و یا وکیل قانونی ایشان صادر می‌شود و بر مبنای اطلاعات مندرج در سند سجلی فرد خواهد بود. بنابراین افراد می‌توانند آن را به صورت اینترنتی نیز درخواست دهند. به عبارت دیگر گواهی تجرد یعنی اینکه صاحب شناسنامه سابقه ازدواج نداشته و یا ازدواج آن منجر به جدایی بر اثر طلاق، فسخ نکاح و فوت همسر شده باشد.
شرایط پاک کردن نام همسر از شناسنامه
وجود نام همسر در شناسنامه از دغدغه‌های افرادی است که از همسر خود جدا شده‌اند اما خوشبختانه با شرایطی می‌توان نام همسر را از شناسنامه افراد پاک کرد. این امر برای افراد مطلقه چندین سال است که قانونی شده است. بنابراین هر زن یا مردی پس از ازدواج مجدد می‌تواند این کار را انجام داده و نام همسر خود را از شناسنامه خود پاک کند. البته باید به این نکته توجه نمود که از آنجایی که حذف نام همسر تنها پس از ازدواج مجدد می‌تواند انجام بگیرد، نارضایتی بسیاری از افراد را در بر داشته است. باید به این نکته نیز اشاره کرد که حذف نام همسر به طلاق توافقی و طلاق یکطرفه ارتباطی ندارد و تفاوتی نمی‌کند که چه نوع طلاقی صورت گرفته است بلکه امکان انجام این کار پس از ازدواج مجدد وجود دارد.
حقوقدانان علت حذف نام همسر را پس از ازدواج مجدد به دلیل جلوگیری از فریب و سوءاستفاده می‌دانند. بنابراین لازم است همسر جدید فردی که طلاق گرفته است از این موضوع اطلاع داشته باشد. از این رو این امر طبق ماده ۳۳ قانون اساسی تنها با آگاهی همسر فعلی امکان پذیر خواهد بود.
۱- پاک کردن نام همسر وقتی خانم دوشیزه است
هنگامی که خانم دوشیزه باشد برای پاک کردن نام همسر نیازی به ازدواج مجدد نخواهد داشت. برای این کار می‌توانید دوشیزه بودن و عدم وجود رابطه جنسی بین زوجین را از طریق پزشکی قانونی ثابت کرده و با ارائه گواهی پزشکی، برای صدور شناسنامه جدید درخواست کنید. برای انجام این کار حتما باید گواهی دوشیزگی مورد تایید پزشکی قانونی را داشته باشید تا بتوانید شناسنامه جدیدی را دریافت کنید. شناسنامه شما با شناسنامه فعلی هیچ تفاوتی ندارد و المثنی نیز نخواهد بود.
۲- پاک کردن نام همسر وقتی خانم دوشیزه نیست
هنگامی که خانم دوشیزه نباشد تنها پس از ازدواج مجدد می‌تواند نام همسر خود را از شناسنامه پاک نماید. بنابراین خانم یا آقا باید پس از آنکه ازدواج مجددشان در شناسنامه ثبت شد، می‌توانند خودشان برای پاک کردن نام همسر اول درخواست دهند یا اینکه این کار را به وکیلشان بسپارند. از این رو دوشیزه نبودن را نباید دلیل حذف نشدن دانست بلکه امکان انجام این کار تنها در صورت ثبت ازدواج مجدد امکان پذیر خواهد بود.
قانون حذف نام همسر از شناسنامه
وقتی طلاق به درخواست زوجه باشد و زن درخواست طلاق از همسر خود را داشته باشد و بعد از طلاق، به عقد فرد جدیدی درآمده است، براساس قانون جمهوری اسلامی که از سال 93 تا کنون قابل اجرا می‌باشد تنها در صورتی می‌تواند نام همسر قبلی خود را از شناسنامه پاک نماید که دوشیزه باشد و در دوران عقد جدا شده باشد. بنابراین این قانون شامل حال خانم‌هایی که دوشیزه نیستند و یا ازدواج دوم یا سوم آنها می‌باشد، نخواهد شد.
پاک کردن نام همسر فوت
گاهی اوقات برخی از زوجین تمایل دارند نام همسر فوت شده را از شناسنامه حذف کنند. برای پاک کردن نام همسر از شناسنامه فردی که همسرش فوت کرده است، قانون سخت گیری خاصی نمی‌کند. بنابراین برای انجام این کار می‌توانید پس از ازدواج با در دست داشتن مدارک مورد نیاز به دفاتر قانونی مراجع کرده و برای انجام این کار اقدام نمایید. البته پاک نمودن به شرطی امکان پذیر است که ازدواج شما ثبت شده باشد. در صورتی که زن دوشیزه نباشد و از همسر خود جدا شده باشد نام همسر اول او در شناسنامه آن تا زمان ازدواج دوم باقی خواهد ماند و زمانی نام همسر فوت شده پاک خواهد شد که ازدواج دوم آن ثبت شده باشد.
مدارک مورد نیاز برای حذف نام همسر از شناسنامه چیست؟
حذف نام همسر از شناسنامه به مدارکی نیاز دارد. این مدارک برای پاک کردن نام همسر در حالت‌های گوناگون، متفاوت خواهد بود. در واقع مدارک مورد نیاز برای زمانی که فرد دوشیزه است یا همسرش فوت کرده متفاوت است. در ادامه مدارک مورد نیاز برای هر حالت را ذکر خواهیم کرد.
۱- مدارک مورد نیاز در صورت دوشیزه بودن
- دریافت گواهی بکارت از پزشکی قانونی
- سند و حکم طلاق
- کارت ملی و شناسنامه
- برگه معرفی نامه از دادگاه
۲- مدارک مورد نیاز در صورتی که خانم دوشیزه نیست
- اصل کارت ملی و شناسنامه
- سند طلاق مربوط به همسر سابق
- ثبت ازدواج مجدد و ارائه مدارک مرتبط با آن
۳- مدارک مورد نیاز در صورت فوت همسر
- اصل کارت ملی و شناسنامه
- گواهی فوت همسر
- سند ازدواج
قوانین کلی در رابطه با پاک کردن نام همسر
همانطور که ذکر کردیم فرد مطلقه تنها در صورتی می‌تواند نام همسر خود را پاک نماید که مدارک ازدواج مجدد خود را ارائه دهد. برای انجام این کار نکات زیر اهمیت بسزایی دارند:
1- همسر فعلی باید با شرایط همسر خود در گذشته آشنایی داشته باشد؛ به همین دلیل پاک کردن نام همسر از شناسنامه را پس از عقد و ازدواج مجدد امکان پذیر کرده‌اند. با انجام این کار امکان مخفی کردن برخی از مسائل وجود نخواهد داشت.
2- پاک کردن نام همسر را برای کاهش بار روانی انجام می‌دهد و جنبه فریب کاری نخواهد داشت. با انجام این کار در هنگام مراجعه به مراکز مختلف و ارائه شناسنامه فشار اجتماعی کمتری احساس خواهد شد؛ زیرا امری شخصی بوده که نیاز به آگاهی دیگران ندارد.
3- افراد می‌توانند پیش از ازدواج گواهی تجرد را دریافت کرده و از ازدواج پیشین همسر فعلی خود مطلع شوند.
4- برای پاک کردن نام همسر سابق به شناسنامه المثنی نیاز خواهید داشت که می‌توانید به ثبت احوال مراجعه کرده و برای دریافت آن اقدام کنید.
5- این قانون برای همسر دوم و سوم دارای ابهاماتی می‌باشد به همین دلیل احتمال دارد از این قانون برای ازدواج‌های بعدی نیز بتوان استفاده نمود.
جمع بندی
از دغدغه‌های افرادی که طلاق توافقی یا طلاق به درخواست زوج و زوجه گرفته‌اند، حذف نمودن نام همسر سابق از شناسنامه می‌باشد. همانطور که اشاره کردیم این امر برای حالات مختلف متفاوت می‌باشد. در این مقاله شما را با انواع حالات آشنا کردیم. موسسه حقوقی بین المللی عدالت آریایی دارای وکیل پایه یک دادگستری می‌باشد که مدیریت آن را سرکار خانم مونا ترابی برعهده دارد. شما می‌توانید برای کارهای حقوقی و کیفری از این موسسه استفاده کرده و مشکلات خود را به آنها بسپارید تا با تجربه و تخصص کافی، به شما کمک کنند.
