یکی از صفات پسندیده برای کلیه افراد جامعه، امانت داری و رازداری است.اهمیت این صفات تا جایی است که در دین و اخلاق نیز بر آنها تاکید شده و حتی پیامبر گرامی اسلام را محمد امین می نامند. برخی مشاغل، نظیر وکالت، در ارتباط تنگاتنگ با مشکلات مردم و اسرار آنها قرار می گیرند و اهمیت صفت امانت در این قبیل مشاغل بیشتر احساس می شود.
یک وکیل حرفه ای و درستکار، با پایبندی به اصول اخلاقی، پاسداری از اسرار موکل را وظیفه ی خود می داند چرا که وکلا ضمن سوگند نامه ی خود، قسم یاد می کنند که راستی و درستی را رویه خود قرار دهند و همین راستی و درستی اقتضا می کند وکیل امانت دار موکل خود باشد. وکیلی که به این تعهد خود پایبند نباشد، نه تنها از نظر اخلاق محکوم است، بلکه از نظر قانونی و انتظامی تحت تعقیب قرار می گیرد.
مجازات افشاسازی اطلاعات پرونده و اسرار موکل توسط وکیل
طبق قاون وکالت ، پزشکان و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل و حرفه خود محرم اسرار می‌شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند به سه ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.پایه و اساس جرم‌انگاری این رفتار و ممنوعیت افشای اسرار مردم، حمایت از تمامیت معنوی و حیثیت اشخاص است و همان‌طور که جسم انسان از حرمت و کرامت برخوردار است، روح، روان و آبروی وی نیز دارای ارزش و احترام است. عاتوه بر اینکه فلسفه جرم‌انگاری این رفتار از جهتی حفظ امنیت و سلامت جامعه نیز است.
ماده ۷۶ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا، بخش مجازاتهای انتظامی؛ مجازات های وکلا را با توجه به تخلف ارتکابی این چنین تعیین نموده است:
ماده ٧٦ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا
مجازات های انتظامی عبارتست از:
- اخطار کتبی.
- توبیخ با درج در پرونده.
- توبیخ یا درج در روزنامه رسمی و مجله کانون.
- تنزل درجه.
- ممنوعیت از سه ماه تا سه سال
- محرومیت دائم از شغل وکالت.
به بیان ساده تر، ماده ۷۶ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا؛ به طبقه بندی مجازات های وکلا بر حسب تخلف مرتکب شده اشاره دارد.در بند ۲ ماده ۸۱ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا؛ مجازات وکیلی که اطلاعات و اسرار موکل خود را فاش ساخته ، به صراحت اشاره شده است.
ماده ۸۱ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا
«متخلف در موارد ذیل به مجازات انتظامی درجه ٥ محکوم خواهد شد.
- در صورتی که دعوی را بطور مصانعه یا در ظاهر به نام دیگری و در باطن برای خود انتقال بگیرد.
- در صورتی که به واسطه وکالت از اسرار موکل مطلع شده و آن را افشاء نماید اعم از اینکه اسرار مزبور مربوط به امر وکالت یا شرافت و حیثیت و اعتبار موکل باشد.
- در صورت تخلف از قسم.» با عنایت به ماده ۷۶ آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا؛ مشخص می شود که جرایم انتظامی وکیلی که مرتکب تخلف افشای اسرار و اطلاعات موکلش شده است، سه ماه تا سه سال ممنوعیت از وکالت می باشد.
همچنین بر اساس آیین نامه مذبور؛ تعیین شده است که کارآموزان وکالت نیز مشمول این مواد قانونی هستند. از این رو به کارآموزان وکالت توصیه می شود که در حفظ و حراست از اسرار و اطلاعات پرونده موکلان نهایت توجه را داشته باشند. ماده ۸۸ آئین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا: «کارآموزان مشمول مقررات انتظامی در این آئین نامه خواهند بود.» بد نیست اشاره ای به ماده ۳۰ قانون وکالت که در سال ۱۳۱۵ به تصویب رسیده است، داشته باشیم: ماده ۳۰ قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵: « وکیل باید اسراری را که به واسطه وکالت از طرف موکل مطلع شده و همچنین اسرار مربوط به حیثیات و شرافت و اعتبارات موکل را حفظ نماید.»
علاوه بر این مواد قانونی که در خصوص مجازات و اهمیت حفظ و حراست از اطلاعات موکلان و اصل رازداری اسرار از جانب وکلای محترم تعیین شده است؛ در تبصره شماره ۳ ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری نیز اشاره ای به لزوم رعایت تعهدات اخلاقی از جانب کار آموزان امر وکالت شده است: تبصره شماره ۳ ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری: «کارآموزان وکالت در دوران کارآموزی باید حسن اخلاق و حسن رفتار داشته باشند ، چنان چه به تشخیص کمیسیون کارآموزی خلاف آن احراز شود با تایید رییس کانون و رای دادگاه انتظامی پروانه کارآموزی آنان ابطال خواهد شد.»
اگر به دنبال بهترین وکیل ملکی تهران می گردید با ما تماس بگرید.
در چه مواردی افشای اسرار موکل بلامانع است؟
یک وکیل دادگستری طبق قانون وکالت میتواند اسراری را که مجبور به افشای آن باشد را نزد دادگاه قبول نکند . هرگاه وکیل به عنوان ادای شهادت در دادگاهی دعوت شود ، میتواند با کمال استقلال و آزادی تمام از پاسخ هر سوالی که منتهی به افشای اسرار شغلی او شود امتناع کند.
برای روشن شدن بیشتر این موضوع فرض کنید موکل مظنون به قتل باشد اما دلیلی به ارتکاب جرم از ناحیه وی به دست نیامده باشد با این حال موکل نزد وکیل اقرار به ارتکاب قتل نماید .لذا از وکیل خود بخواهد با توجه به مدارک موجود از وی دفاع کند .اما آیا در صورتیکه وکیل چنین رازداری را در دادگاه فاش کند مشمول مقررات این ماده خواهد بود یا خیر؟
طبق قانون وکالت ، افشاء اسرار موکل مشمول پیگرد قانونیست اما به نظر می رسد ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی تکلیف این امر را روشن نموده است. دراین ماده آمده است :کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می شوند هرگاه در غیر از موارد قانونی اسرار مردم را افشاء کنند به حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال و یا جزای نقدی محکوم خواهند شد . قید عبارت در غیر از مواد قانونی تکلیف را در این مورد معلوم می نماید.به عبارت دیگر در چنین شرایطی افشاء اسرار در زمره موارد قانونی بوده و در صورت افشاء وکیل مجازات نخواهد شد .
در هرصورت آن چیزی که مسلم است این است که وکیل محرم و رازدار اسرار موکل خود محسوب می گردد و باید در حفظ اسرار موکل خود چه امور مربوط به وکالت و چه غیر آن کوشا باشد و همانگونه که در قسم نامه نیز ذکر شده افشاء اسرار موکل اقدامی خلاف شرافت وکالت است.
ضمانت اجرای افشای اسرار موکل
بند ۲ ماده ی ۸۱ آیین نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری،در جهت حفظ اسرار موکل بیان می دارد: ” افشای اسرار موکل، اعم از اینکه اسرار مربوط به امر وکالت یا شرافت یا حیثیت و اعتبار موکل باشد،را تخلف انتظامی درجه ۵ و مستوجب ممنوعیت از وکالتاز سه ماه تا سه سال دانسته است.”
افشای اسرار موکل برای وکیل نه تنها تخلف انتظامی است،بلکه به موجب قانون مجازات اسلامی جرم بوده و مسئولیت کیفری وکیل را به دنبال دارد.ماده ی ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی، برای کلیه کسانی را که به مناسبت شغل یا حرفه ی خود محرم اسرار می شوند (نظیر وکلا، پزشکان و…)
و در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا می کنند مجازات سه ماه و یک روز تا یک سال حبس و یا یک میلیون پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی را تعیین نموده است.
بنابراین افشای اسرار موکل آثاری سوء برای وکیل دارد ووکیل علاوه بر از دست دادن اعتماد موکلین و زیر پا گذاشتن سوگند خود،مسئولیت انتظامی و کیفری نیز خواهد داشت.
موسسه حقوقی عدالت آریایی با بهره گیری از بهترین وکیل دادگستری تهران تا انتهای مسیر حقوقی همراه شما خواهد بود.
