بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همه شهروندان حق داشتن وکیل در دادگاه ها را دارند، علاوه بر این هیچکس نباید به دلیل عدم توانایی مالی از حق داشتن وکیل محروم شود. اما در عمل شاهدیم برخی از شهروندان به دلیل عدم اطلاع کافی یا مشکلات اقتصادی نمی توانند از خدمات وکلا استفاده کنند. در این شرایط برای اینکه این حقوق مذکور در قانون اساسی برای این شهروندان تامین شود قانونگذار دو تاسیس حقوقی به نام های وکیل تسخیری و وکالت معاضدتی پیش بینی کرده است. در این مقاله با تفاوت وکیل تسخیری با وکیل معاضدتی بیشتر آشنا خواهیم شد.
مفهوم وکالت تسخیری
وکالت تسخیری وکالتی است که از طرف دادگاه در امور کیفری برای دفاع از متهم به وکلا ارجاع می شود.وکیل تسخیری نیز یکی دیگر از امکاناتی است که قانون در اختیار شهروندان قرار داده است ا در صورت عدم داشتن منابع مالی لازم برای اخذ وکیل برای دفاع از خود در پرونده‌های کیفری از آن استفاده کنند. کیفری بودن یا حقوقی بودن پرونده مهم‌ترین تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی برای کاربران است. در پرونده‌های کیفری و مخصوصاً آنهایی که مجازات‌های بسیار سنگینی مانند اعدام، حبس ابد و یا … دارند، داشتن وکیل حق قانونی هر متهمی است. دادگاه در صورت نداشتن شرایط مناسب مالی، برای برابری حقوق وی با شاکی اقدام به اخذ وکیلی رایگان برای وی خواهد کرد که اصطلاحاً وکیل تسخیری نامیده می‌شود.
استفاده از خدمات وکیل تسخیری رایگان بوده و حتی در مواقعی دادگاه آن را برای متهم اجباری می‌نماید. وکیل تسخیری مانند هر وکیل پایه یک دادگستری دیگر با تمام توان خود در جهت رفع اتهام از متهم بر آمده و به دنبال تهیه مدارک لازم برای دفاع از وی در دادگاه خواهد بود. اطلاع از این حق شهروندی این امکان را برای کاربران فراهم می‌آورد تا در صورت قرارگیری در چنین شرایطی بتوانند بهترین شرایط را برای خود ایجاد نمایند.
مفهوم وکالت معاضدتی
وکالت معاضدتی وکالتی است که از طرف کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه قضائیه برای امور حقوقی با رعایت مقررات فصل دوم آیین نامه قانون وکالت مصوب ۱۹/۳/۱۳۱۶ به وکلا ارجاع می شود.وکیل معاضدتی یکی از انواع وکیل است که در مواقع اضطرار و نداشتن تمکن مالی از طرف دو طرف دعاوی حقوقی به صورت رایگان و یا با شرایط خاص به آنها اعطا خواهد شد. در پرونده‌های حقوقی به دلیل پیچیدگی‌های زیاد و عدم امکان دفاع خود کاربر از خود، قانون برای رعایت حقوق شهروندی حق استفاده از وکیل به صورت رایگان را در نظر گرفته است.
مراحل اخذ وکیل معاضدتی در قانون بسیار ساده است. طبق تعریف وکیل معاضدتی هر فردی به دلیل نداشتن تمکن مالی لازم برای اخذ وکیل در پرونده‌های حقوقی می‌تواند درخواست این نوع وکیل را از کانون وکلا داشته باشد. بعد از ثبت درخواست، کانون وکلا با یک مرحله بررسی در صورت احراز شرایط، اقدام اخذ وکیل برای او خواهد نمود که در اصطلاح وکیل معاضدتی نامیده می‌شود.
تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی
درادامه به بررسی تفاوت وکیل تسخیری با وکیل معاضدتی اشاره می‌نماییم.
تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی در حق‌الوکاله
حق‌الوکاله وکیل تسخیری از بودجه دادگستری تأمین شده و کاربران نیازی به پرداخت هیچ هزینه‌ای بابت آن نخواهند داشت. حق‌الوکاله وکیل معاضدتی به دو صورت محاسبه می‌شود. در صورت مالی بودن پرونده حقوقی این حق در صورت موفقیت آمیز بودن پرونده از درآمدهای موکل اخذ خواهد شد و در غیر این صورت از جانب کانون وکلا تأمین می‌شود.
تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی در نوع پرونده
مهم‌ترین تفاوت و عمده‌ترین تفاوت میان وکیل معاضدتی و وکیل تسخیری در نوع پرونده‌هایی است که به آنها ارجاع داده می‌شود. وکیل معاضدتی در پرونده‌های حقوقی و وکیل تسخیری در پرونده‌های کیفری برای دفاع از حق متهم وارد دادگاه می‌شوند.
تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی در مرجع اخذ آنها
وکیل معاضدتی با درخواست فرد به کانون وکلا به اجرا درمی‌آید؛ اما وکیل تسخیری توسط دادگاه برای پرونده‌های کیفری اخذ خواهد شد.
شهروندان برای استفاده از وکیل تسخیری باید به کجا مراجعه کنند؟
وکیل تسخیری به وسیله متهمی که در دادگاه مشغول محاکمه است، تقاضا می شود آن هم فقط از قاضی که در حال محاکمه وی در دادگاه است. این موضوع هیچ ارتباطی به کانون وکلا ندارد اگر چه وکیل از کانون وکلا انتخاب می شود اما مراجعه تقاضا کننده به کانون وکلا مربوط نمی شود و به شخص قاضی در زمان محاکمه مربوط است و تعیین وی هم اصولا با دادگاه است. اما در کانون وکلا هم کمیسیونی به عنوان کمیسیون وکلای تسخیری وجود دارد. در صورتی که قوه قضائیه از کانون وکلا بخواهد که برای چنین اشخاصی وکیل تعیین کنند، توانایی این کار وجود دارد اما در کل کانون وکلا به تنهایی وارد مسئله وکلای تسخیری نمی شود. بلکه حتما برای این کار باید تقاضایی از قوه قضائیه وجود داشته باشد.
راه دسترسی به وکیل معاضدتی از طریق کانون وکلا
کانون وکلای مرکز از دو زاویه خدمات حقوقی رایگان به مردم ارائه می کند : اول مشاوره حقوقی رایگان به مراجعان است و دیگری تعیین وکیل معاضدتی و رایگان برای افراد بی بضاعت است. در این قسمت هر روزه افراد مراجعه کننده ای وجود دارند که ادعا می کنند توان مالی ندارند و احتیاج به وکیل دارند. کانون در ساختمان معاضدت خود که در ساختمان سعدی جنوبی روبروی مسجد قائم واقع شده است تقاضاها دریافت و ثبت می شود، وکلای با تجربه و با سابقه این درخواست ها را بررسی می کنند که آیا مراجعه کننده حق دارد.
در صورت احراز برای دفاع از آن حق با تعیین وکیل موافقت می کنند و از میان وکلای کانون وکلا که توانایی علمی و تخصص و سابقه کارش با آن پرونده تناسب داشته باشد شخصی انتخاب می شود. وی به عنوان وکیل معاضدتی در دادگاه حاضر می شود و بدون دریافت هیچ وجهی به عنوان حق الوکاله از موکل خود دفاع می کند. اما بخش مشاوره رایگان اداره معاضدت کانون وکلای مرکز با هدف کمک به قوه قضائیه طراحی شده است.
به منظور رفع اطاله دادرسی و رسیدگی های طولانی که یکی از دلایل آن را قوه قضائیه عدم آگاهی مردم می داند، با این پیش زمینه واحدهایی برای ارشاد و معاضدت حقوقی مردم در دادگستری راه اندازی شده است و از کانون وکلا خواسته شده است که به این اداره ها کمک کند. در مجتمع های قضایی تهران کانون وکلای دادگستری به کمک وکلای عضو که داوطلب هستند، دفاتر مشاوره حقوقی رایگانی راه اندازی کرده اند و هر روزه به همه کسانی که مراجعه می کنند، اعم از دارا و ندار مشاوره حقوقی رایگان ارائه می کنند.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی تفاوت‌های میان وکیل تسخیری و وکیل معاضدتی پرداختیم و شرایط استفاده از آنها را نیز برای کاربران تبیین نمودیم. آشنایی با این حقوق قانونی و حق شهروندی باعث می‌شود تا در زمان‌های مقتضی آنها بتوانند درست تصمیم بگیرند. هر دو نوع وکیل تسخیری و معاضدتی از میان بهترین وکلای دادگستری انتخاب می‌شود و آنها با همه توان خود برای خروج متهم از پرونده مذکور تلاش خواهند کرد. از این رو تنها به دلیل عدم پرداخت حقوق نباید نگران کم کاری از جانب آنها باشید.
موسسه حقوقی عدالت آریایی با دارا بودن وکیل پایه یک دادگستری خدمات خود را برای کاربران تهرانی آماده کرده است.
منبع:گوگل
