در برخی از مواقع شاهد رفتار ناپسند دیگران نسبت به خود هستیم. این رفتار ناپسند می‌تواند توهین و یا فحاشی باشد. البته که این امر دارای مجازات است و اگر شما بخواهید می‌توانید توسط وکیل دادگستری برای توهین و فحاشی اقدام به شکایت کنید. در این نوشتار سعی داریم تا به طور جامع به این مسئله بپردازیم که چه مواردی جرم محسوب می‌شوند و یا چه مجازاتی برای مجرم در نظر گرفته میشود. پس تا انتها همراه موسسه حقوقی عدالت آریایی باشید.
مجازات جرم توهین و جرایم مشابه آن
همانطور که در بالاتر نیز ذکر کردیم، توهین به دو دسته‌ی توهین ساده و توهین مشدد تقسیم میشود و مجازات هر دو نیز با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل در دو ماده‌ی قانونی مجزا، یعنی قانون ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی به صورت جداگانه به این امر پرداخته شده است. در ادامه به بررسی این دو ماده‌ی قانونی می‌پردازیم.
مجازات جرم توهین ساده
اگر فرد عادی و بدون سمت مورد توهین قرار بگیرد و الفاظ به کار برده شده، شامل مفهوم قذف نباشد، فرد خاطی به ۷۴ ضربه شلاق و یا جریمه‌ی مالی در بازه‌ی ۵۰ هزار تا ۱ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
مجازات جرم توهین مشدد
اگر شخصی که مورد اهانت قرار گرفته دارای سمت و مقام مهمی باشد، فرد خاطی به ۳ الی ۶ ماه حبس و یا ۷۴ ضربه شلاق و یا جریمه‌ی نقدی ۵۰ هزار تا ۱ میلیون ریال محکوم خواهد شد. توهین به روسای قوه‌ی قضاییه، قوه‌ی مجریه، قوه‌ی مقننه، نمایندگان مجلس، اعضای شورای نگهبان، نمایندگان مجلس خبرگان، قضات، کارمندان شهرداری، وزرا و کلیه‌ی شرکت‌ها و موسسات دولتی نیز شامل همین ماده‌ی قانونی خواهند شد.
مزایای داشتن وکیل در پرونده توهین و تهدید
نه تنها در پرونده‌های توهین و فحاشی؛ بلکه در تمامی پرونده‌های حقوقی وجود یک وکیل با تجربه و کار بلد می‌تواند به شدت در نتیجه‌ی پرونده تاثیر گذار باشد. وکیل دادگستری با تداوم و استمرار در امر پیگیری و پیشبرد پرونده نقش پررنگی در روال پرونده‌ی شما ایفا می‌کند. از سوی دیگر دیگر نیازی به حضور شاکی نیست و وکیل می‌تواند به تنهایی فرآیندهای لازم را انجام دهد.
نه تنها در نتیجه، بلکه داشتن یک وکیل خوب می‌تواند به شما در مجازات فرد توهین کننده نیز کمک کند. و یا اگر شما به عنوان مجرم در پرونده‌ی فحاشی و توهین شناخته شده باشید، وکیل می‌تواند رضایت شاکی را جلب کرده و در تمام مسیر همراه شما باشد.
مدارک لازم برای شکایت بر علیه توهین و فحاشی
در صورتی که توهین به صورت پیامکی صورت گرفته باشد، نیاز است که شما پرینت مکالمه‌ی خود را به دادگاه ارائه کنید. در غیر این صورت باید شاهد داشته باشید تا بتوانید وقوع این جرم را اثبات نمایید. البته باید توجه داشته باشید که صوت و یا تصویر پیام نمی‌تواند به تنهایی ادله‌ی کافی برای قاضی باشد اما به شما کمک می‌کند تا بتوانید نسبت به دریافت حق و حقوق خود اقدام کنید. در صورت نیاز حتی ممکن است که پرینت و استعلام تلفن همراه شما نیز ارائه شود. در صورتی که وقوع جرم در فضای مجازی اتفاق افتاده باشد، پرونده‌ی شما به دادسرای جرایم فضای مجازی ارجاع داده خواهد شد.
نکات مهم جرم توهین
حال که به طور کلی با این جرم آشنا شدیم بهتر است به سراغ نکات حائز اهمیت جرم فحاشی و توهین بپردازیم:
۱- در وهله‌ی اول باید بدانید که توهین می‌تواند به صورت‌های مختلفی انجام پذیرد و اگر شما بتوانید آن را ثابت کنید قابل پیگیری از طریق مراجع قانونی است.
۲- در وهله‌ی دوم اگر با شکایت و همراهی وکیل کیفری اقدام به شکایت کردید اما در میانه‌ی راه تصمیم به بخشش گرفتید، می‌توانید مجرم را بخشیده و اعاده‌ی دادرسی در دیوان عالی کشور را متوقف کنید.
۳- نکته‌ی سوم این است که داد زدن و یا پرخاش‌هایی که الفاظ رکیک در آنها دیده نشود، شامل جرم توهین و فحاشی نمی‌شوند و در نتیجه مجازاتی نیز برای فرد پرخاشگر در نظر گرفته نخواهد شد. هم چنین توهین می‌تواند مفهومی ناموسی داشته باشد. در این صورت باید بررسی کنید که آیا قذف و یا افتراء محسوب میشود یا خیر. در ادامه به بررسی دو مفهوم قذف و افتراء خواهیم پرداخت. از طرف دیگر الفاظی مانند بی‌هویت، بی‌خانواده و یا بی‌اصل و نسب شاید در نگاه اول فحاشی به نظر نرسد اما از دیدگاه تفسیر عرفی قوانین کیفری، توهین به شمار می‌رود.
تفاوت توهین و افتراء
در قسمت قبل به واژه‌ی افتراء اشاره کردیم؛ بنابراین در این قسمت به بررسی ماهیت افتراء و تفاوت آن با توهین می‌پردازیم تا به خوبی با این دو مفهوم آشنا شوید. افتراء به معنای نسبت دادن کاملا شفاف و صریح جرم به دیگری است اما توهین به معنای هتک حرمت و بی‌ارزش شمردن طرف مقابل است.
برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید شخصی ادعا دارد که شما مرتکب جرم دزدی شده یاد. در این صورت اگر شخص نتواند اسناد و مدارک کافی برای ادعای خود ارائه کند، به عنوان مفتری یا همان کسی که به دیگری تهمت زده شناخته شده و بر اساس قانون با او برخورد خواهد شد. مجازات افتراء بر اساس نظر و تشخیص قاضی پرونده از ۱ ماه الی ۱ سال حبس به همراه ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود. البته ممکن است که بر اساس صلاح دید قاضی، تنها یکی از این مجازات برای فرد خاطی در نظر گرفته شود.
انواع توهین
توهین خود می‌تواند به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی شود که هر یک شرایط متفاوتی دارند؛ به همین دلیل ممکن است مجازات در نظر گرفته شده نیز برای هر نوع با دیگری فرق داشته باشد. در ادامه به بررسی انواع توهین می‌پردازیم.
– توهین حدی
توهین حدی توهینی است که مشخص کننده‌ی مجازات آن شارع مقدس است و مجازات ثابتی نیز دارد. در صورت ارتکاب توهین حدی و اثبات آن دادگاه حکم مورد نظر را صادر خواهد کرد. اگر بخواهیم برای توهین حدی مثالی بیان کنیم می‌توانیم به اهانت به پیامبر اشاره کنیم. در اصطلاح به دشنام و اهانت به پیامبر، سب النبی نیز می‌گویند. در صورتی که این اهانت به صورت ارادی و آگاهانه باشد، بر طبق قانون ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی به اعدام محکوم خواهید شد. اما در صورتی که شخص این اهانت را از شخص دیگری نقل قول کند، در حالت مستی وعدم هوشیاری باشد و یا از روی غفلت این جرم را مرتکب شده باشد، سبی النبی محسوب نمیشود و به جای اعدام، محکوم به ۷۴ ضربه شلاق خواهد شد. برای خواندن بند قانونی این مورد می‌توانید به ماده‌ی ۲۶۳ قانون مجازات اسلامی مراجعه فرمایید.
– توهین تعزیری
توهین تعزیری نیز خود شامل دو زیر دسته‌ی توهین ساده و توهین مشدد است. توهین ساده در واقع همان اهانت و خوار شمردن دیگری است که مجازات آن ۷۴ ضربه شلاق و یا جریمه‌ی نقدی بین ۵۰ هزار ریال تا ۱ میلیون ریال است. نوع دیگری از توهین تعزیری، توهین مشدد نام دارد که بر اساس مقام و یا جنسیت شاکی ممکن است مجازات سنگین‌تری برای فحاشی و توهین در نظر گرفته شود. توهین مشدد شامل مواردی است که در لیست زیر به آنها اشاره شده است:
- توهین به مقدسات دین اسلام (البته در صورتی که سب النبی شناخته نشود)
- توهین به مقام معظم رهبری و امام خمینی (ره)
- توهین به سیاستمداران ایرانی و کارکنان شرکت‌های وابسته به دولتی که در حال انجام وظیفه هستند.
- توهین به سیاستمداران غیر ایرانی که در کشور ایران مستقر هستند.
- توهین به‌شان بانوان و یا کودکان
قذف چیست؟
در ابتدا بهتر است به معنای جرم قذف بپردازیم. بنا بر تعریفی که در ماده ۲۴۵ قانون مجازات اسلامی ارائه شده، قذف به معنای نسبت دادن لواط و یا زنا به شخص است. این شخص ممکن است حتی در قید حیات نیز نباشد. قذف ممکن است به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم باشد. برای آن که درک بهتری از حالت غیر مستقیم داشته باشید به مثال زیر دقت کنید.
فرض کنید شخصی به شخص دیگر می‌گوید که تو فرزند پدرت نیستی. در این صورت نیز قذف صورت گرفته و به مادر آن شخص اهانت شده است؛ زیرا به او جرم زنا نسبت داده شده است. با توجه به این مثال درک کردیم که هر کلامی که حتی مفهوم زنا و یا لواط را در دل خود داشته باشد، جرم محسوب شده و شخص مقذوف می‌تواند علیه وی شکایت کند. اما قذف نکات مهم دیگری نیز دارد که در ادامه به بررسی این نکات می‌پردازیم.
نکات مهم در رابطه با جرم قذف و مجازات آن
– اگر شخصی که مرتکب جرم قذف شود، به معنای کلام خود آگاه باشد، قذف تلقی میشود.
– اگر حتی پدری به فرزند خود بگوید که فرزند من نیستی، در این حالت نیز جرم قذف اتفاق می‌افتد. این جرم نسبت به همسر خود است و نه فرزند.
– اگر قرینه‌ای در میان باشد و شخص بتواند اثبات کند که منظور وی اهانت نبوده، جرمی صورت نمی‌پذیرد.
– اگر شخصی به دیگری بگوید که با شخص X زنا و یا لواط انجام داده ای، قذف فقط شامل شخص مخاطب وی اتفاق میفتد.
– اگر شخصی به چندین نفر به صورت همزمان اهانت کند، همه‌ی مخاطبان وی می‌توانند به صورت جداگانه و یا نفر به نفر از وی شکایت کنند تا به مورد آنها توسط قانون رسیدگی شود. شکایت دسته جمعی باعث اضافه شدن مجازات نخواهد شد.
– اگر شخصی به دیگری قذف نماید و این کار را چندین بار تکرار کند، فقط به یک حد محکوم میشود. البته این مورد در صورتی است که حد اجرا نشده باشد. اما اگر یک بار مجازات وی صورت پذیرفته باشد و برای بار دوم مجددا از الفاظی که به زنا و یا لواط مرتبط هستند استفاده کند و یا حتی بگوید آم په که گفتم حق و درست بود، ۳۱ الی ۷۴ ضربه شلاق تعزیری برای وی تعیین خواهد شد.
– اگر شخص قذاف با مقذوف رابطه‌ی پدر و فرزندی داشته باشد و یا یکی از اجداد پدری وی باشد، مجازاتی برابر با ۳۱ الی ۷۴ ضربه شلاق برای مجرم در نظر گرفته خواهد شد.
– اگر شخص مقذوف گذشت نکرده باشد و حد قذف نیز اجرا نگردیده باشد، ورثه‌ی وی می‌توانند اجرای این حد را پیگیری و درخواست کنند. البته تنها استثنا در رابطه با همسر مقذوف است که حق مطالبه را پس از فوت مقذوف ندارد.
در چه صورت حد قذف از بین می‌رود؟
در طی شرایطی ممکن است که حد قذف ساقط شود. شرط اول این است که خود شخص مقذوف سخنان قاذف را تایید کند و مشخص شود که اهانت نبوده؛ بلکه بخشی از حقیقت بوده است. مورد دوم این است که شاهدهایی صحبت‌های قاذف را تایید کنند و یا قاضی با علم خود سخنان نسبت داده شده را حقیقت تشخیص دهد. در این صورت نیز جرم قذف اتفاق نیفتاده است. اگر شخص مقذوف فوت کند و ورثه‌ی وی نیز قاذف را ببخشند، دیگر حد اجرا نخواهد شد. و نکته‌ی آخر این است که اگر دو شخص به صورت متقابل یکدیگر را قذف کنند، حد قذف ساقط میشود. حتی ممکن است که قذف آنها کاملا شبیه و همانند یکدیگر نباشد..
جرم تهمت زدن
به زبان حقوق تهمت به معنای نسبت دادن جرمی به شخص دیگر است، به صورتی که فرد اتهام زده نتواند ارتکاب جرم را ثابت کند. ممکن است که تهمت زدن صرفا به صورت کلامی نباشد و فرد تهمت زده وسیله و یا ادوات جرمی را به صورت مخفیانه در کیف، جیب و یا در میان وسایلی که متعلق به آن فرد است قرار دهد. بر اساس ماده ۶۹۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی این کار جرم است و برای آن مجازاتی نیز تعریف شده است. این ماده بیان می‌کند: «هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحا نسبت دهد یا آنها را منتشر کند که مطابق قانون آن امر جرم محسوب میشود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت کند، جز در مواردی که موجب حد است، به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا یکی از آنها حسب مورد محکوم خواهد شد.»
البته این مجازات در صورتی اجرا خواهد شد که فرد تهمت زننده به صورت عمد و از روی قصد این کار را انجام داده باشد.
یک نمونه شکواییه توهین – تهدید و فحاشی
شاکی: خانم/آقای… با وکالت… به نشانی: ….
مشتکی عنه: خانم/آقای… فرزند: … محل اقامت…
موضوع: توهین – تهدید – قذف – افترا – مزاحمت از طریق پیامک و تلفن – سلب آسایش
شرح شکواییه توهین و تهدید
دادستان معظم دادسرای عمومی و انقلاب تهران
با سلام
احتراماً اینجانب به وکالت از شاکی… شکایت خود را از… فرزند بشرح ذیل بعرض می‌رسانم: حسب اظهارات موکل و دلایل موجود مشتکی عنه مدت مدیدی است عالمانه و عامدانه موکل را حضورا و از طریق تماس‌های مکرر تلفنی و ارسال پیامک مورد افترا، تهدید، توهین، فحاشی، قذف و… قرار داده و کراراً با ارسال پیامک‌های غیر اخلاقی و استعمال الفاظ رکیک و توهینآمیز موجبات سلب آسایش و آزار و اذیت موکل و خانواده ایشان را فراهم نموده است لذا با توجه به موارد معنونه از نامبرده اعلام شکایت نموده و تقاضای تعقیب کیفری ایشان وفق مقررات جزایی و همچنین مواد ۶۴۱ و ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی و عنداللزوم انجام استعلام از شماره تلفن همراه…و اپراتور… مورد استدعا می‌باشد. با نهایت سپاس و تجدید احترام
نمونه‌ای از رای دادگاه – توهین، تهدید و فحاشی
در خصوص اتهام… فرزند…، …ساله، متاهل، با سواد، فاقد سابقه کیفری ساکن تهران دایر به توهین و تهدید از طریق ارسال پیامک موضوع شکایت شخص… با وکالت… نظر به کیفرخواست صادره از دادسرای عمومی و انقلاب تهران، شکایت شاکی و وکلای ایشان، استخراج متن پیامک‌های ارسالی از خط تلفن متهم برای شاکی، اظهارات متهم در دادسرا و اقرار متهم در جلسه دادگاه مبنی بر اینکه پیامهای مطروحه از خط تلفن وی ارسال گردیده و دفاعیات بلاوجه وی مبنی بر اینکه شاکی خودش از خط تلفن وی برای تلفن خود این پیام‌ها را ارسال نموده است. دادگاه ارتکاب بزه‌های انتسابی به متهم را محرز و مسلم دانسته و با استناد به ماده ۳.۱قانون مجازات اسلامی و مواد ۶۰۸ و ۶۶۹ بخش تعزیرات همان قانون متهم را از جهت توهین به تحمل هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری و از جهت تهدید به تحمل دو سال حبس تعزیری با احتساب ایام بازداشت قبلی محکوم می‌نماید رای صادره حضوری است و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض و رسیدگی در دادگاه تجدید نظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه… دادگاه عمومی جزایی تهران
