انواع سرقت و مجازات آن

عناصر اصلی جرم سرقت

برای اینکه یک جرم صورت بگیرد باید ۳ رکن داشته باشد.

عنصر مادی

به عملی که از طرف شخص باید صورت بگیرد تا جرم اتفاق بیافتد عنصر مادی گفته می‌شود. در جرم سرقت عنصر مادی به شکل ربودن به معنای جابه‌جا کردن و برداشتن و همچنین پنهانی بودن عمل ربایش است.
بنابراین لازمه جرم سرقت این است که سارق بدون رضایت مالک یا متصرف به صورت علنی یا مخفیانه مال دیگری را ببرد.

عنصر معنوی

عنصر قانونی

ویژگی‌های مال مسروقه

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان قضایی نیروهای مسلح، مالی که سرقت می‌شود باید ویژگی‌هایی داشته باشد تا بتوان آن را سرقت نامید.

• مالی که سرقت می‌شود، حتما باید شی‌ء بوده و قابلیت جابه‌جایی و انتقال داشته باشد
• مالی که سرقت می‌شود، باید در زمان سرقت متعلق به شخص دیگری باشد
• مال مسروقه باید از مالکیت صاحبش خارج شده و به تصرف شخص سارق درآید.

انواع سرقت

تعزیری

به طور کلی می‌توان گفت همین که سرقت شرایط حد را نداشته باشد، تعزیری است که خود دو نوع است:

سرقت همراه با آزار یا با اسلحه

مطابق ماده‌ی ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی «هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محكوم می‌شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات جرح به حداكثر مجازات مذكور در این ماده محكوم می‌گردد.»
در خصوص این نوع سرقت چند نکته قابل توجه است:
اولاً- هر نوع عملی است که عرفا صدقِ اذیت کند، آزار محسوب می‌شود و ضرورتی ندارد که حتماً جراحتی نیز وارد شود.
ثانیاً- اگر در حین سرقت مقرون به آزار، جراحتی نیز وارد شود، علاوه بر مجازات سرقت، مجازات جراحت نیز بر سارق تحمیل می­‌شود.
ثالثاً- تحقق سرقت مقرون به آزار منوط به این است که آزار در حین سرقت و قبل از خروج از صحنه­‌ی سرقت، رخ داده باشد. و اگر سارق پس از خاتمه سرقت و در حال فرار در کوچه یا خیابان، با کسی درگیر شود، سرقت از نوع عادی خواهد بود و البته مجازات دیگری نیز به‌طور جداگانه تعیین خواهد شد.
رابعاً- در تحقق سرقت مقرون به آزار، تفاوتی ندارد که آزار و اذیت نسبت به شخص صاحب مال صورت گرفته باشد یا نسبت به شخص دیگری مانند نگهبان و…

سرقت همراه با شروط پنج‌گانه

مطابق ماده‌ی ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد، ولی مقرون به ‌تمام پنج شرط ذیل باشد، مرتكب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محكوم می‌گردد:
۱ ـ سرقت در شب واقع شده باشد.
۲ ـ سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
۳ ـ یك یا چند نفر از آن‌ها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
۴- از دیوار بالا رفته یا حرز را شكسته یا كلید ساختگی به كار برده یا این‌كه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار كرده یا بر خلاف‌ حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد كرده یا در جایی كه محل سكنی ‌یا مهیا برای سكنی یا توابع آن است، سرقت كرده باشند.
۵ ـ در ضمن سرقت كسی را آزار یا تهدید كرده باشند.
علت تشدید مجازات این نوع سرقت این است که این پنج عامل، سرقت را به شرایط سرقت حدی نزدیک می­‌کند.
برای بهتر روشن شدن حکم این ماده، توجه به چند نکته ضرورت دارد:
اولاً- مطابق تبصره‌ای که در تاریخ ۲۲/۸/۸۷ به این ماده الحاق شده، منظور از سلاح مذکور در بند ۴ موارد ذیل می‌باشد:
۱. انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک
۲. انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه‌بوکس
۳. انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آن‌ها و سرنیزه‌های قابل نصب بر روی ‌تفنگ
۴. انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ‌های ساچمه‌زنی، تفنگ‌های مخصوص بی‌هوش ‌کردن جانداران و تفنگ‌های ویژه شکار حیوانات آبزی.
ثانیاً- منظور از حرز مکان قفل‌شده و محفوظی است که از چشم اشخاص مخفی است و معمولاً اشیاء گران‌بها را در آن نگه‌داری می‌کنند، مانند گاو­صندوق. این که چه جایی حرز محسوب می­شود، بستگی به تشخیص عرف دارد.
بنابراین اگر به‌طور مثال، دو نفر در شب، خود را به‌دروغ مامور دولت معرفی کنند و و وارد منزلی شوند و کسی را تهدید کنند و سلاح نیز همراه خود داشته باشند، به مجازات این نوع سرقت تعزیری محکوم می­‌شوند.

سرقت مسلحانه گروهی در شب

گاهی اوقات چند عامل در یک سرقت جمع می‌شود و همین امر از جهت این‌که باعث مختل شدن حس امنیت در جامعه، می‌گردد، از موجبات تشدید مجازات است. مطابق ماده‌ی ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی، هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یابیشتر باشند و لااقل یك نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد، سارقان به تحمل از پنج تا پانزده سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌شوند.
فرقی ندارد که اسلحه مورد استفاده سارقان، سرد باشد یا گرم، و صرف حمل سلاح کافی است. در این نوع از سرقت، احتمال دارد که عمل سارق حامل سلاح، از مصادیق محاربه محسوب شود که در این صورت، مجازات او اعدام خواهد بود.

عوامل تشدید مجازات که در مواد 651 تا 660 قانون مجازات اسلامی بیان شده‌اند عبارتند از:

• سرقت در شب
• تعدد سارقان (دو یا چند نفر بودن سارقان)
• سرقت مسلحانه (استفاده از سلاح گرم و سرد)
• بالا رفتن از دیوار
• شکستن حرز (حرز مکانی از که عرفا صاحب مال، مالش را برای جلوگیری از سرقت، در آن نگهداری می‌کند)
• پوشیدن لباس مستخدمین دولت و خود را مأمور دولت قلمداد کردن
• سرقت از محل‌های عمومی
• کیف زنی و جیب بری
• جرم در مناطق حادثه دیده مانند مناطق سیل زده، زلزله زده… اتفاق بیفتد.
• سرقت آب، برق، گاز
• سرقت اسناد دولتی
• و موارد بسیار دیگر که بیان آن

 تفاوت سرقت تعزیری و حدی

منشاء سرقت تعزیری قانون است و با توجه به مصلحت جامعه و میزان آسیبی که به مالکیت افراد وارد می‌کند، برای آن مجازات متفاوتی تعیین شده است. مورد بعدی، شرایط تحقق این نوع از سرقت‌هاست؛ شرایط تحقق سرقت حدی بسیار سخت‌تر از شرایط تحقق سرقت تعزیری است و از نظر مجازات هم در قانون مجازات کشور ما برای سرقت حدی مجازات سنگین‌تر و سخت‌تری نسبت به تعزیری در نظر گرفته شده است.

مجازات سرقت حدی

مطابق ماده 278 قانون مجازات اسلامی حد سرقت به شرح زیر است:

1. در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
2. در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
3. در مرتبه سوم، حبس ابد است.
4. در مرتبه‌ی چهارم‌، اعدام است، هرچند سرقت در زندان باشد.

تبصره 1: هرگاه سارق فاقد عضوهای بالا باشد و نشود حد بر آن اجرا شود، مشمول یکی از سرقت‌های تعزیری می‌شود.

تبصره 2: در گزینه سوم، هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری، آزادی او را مصلحت بداند، با عفو ایشان از حبس آزاد می‌شود. همچنین مقام رهبری می‌تواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید.

مجازات سرقت تعزیری

• اگر سرقت تعزیری از نوع تعزیری ساده باشد، مجازات آن کمترین مجازات سرقت، یعنی سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و تا 74 ضربه شلاق است.

• اگر سرقت تعزیری از نوع  تعزیری مشدد باشد، مجازات آن شدیدتر از  تعزیری ساده است و مرتکب آن از پنج تا بیست سال حبس و تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم خواهد شد. البته میزان این مجازات بسته به این‌که جرم سارق، کدام یک از شرایط بیان شده‌ی فوق را داشته باشد و چه مقدار خسارت وارد کرده است، متفاوت است.

مثلا اگر جرم از طریق کیف قاپی و یا جیب بری باشد، مجازات سارق، حبس از یک تا پنج سال و تا 74 ضربه شلاق خواهد بود.

یا اگر فعل همراه با اسلحه باشد و سبب تهدید و آزار دیگری شود، مجازات سارق، حبس از پنج تا بیست سال و تا 74 ضربه شلاق خواهد بود.

موسسه حقوقی بین المللی عدالت آریایی با بهره گیری از بهترین وکیل کیفری تهران تا انتهای مسیر حقوقی همراه شماست.

منبع: گوگل